سید امین تقوی مطلق - ۱- Iranian Fisheries Science Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Tehran, Iran
مهدی قدرتی شجاعی - Department of Marine Biology, Faculty of Marine Sciences, Tarbiat Modares University, Noor, Iran

ماهی یال اسبی (Trichiurus lepturus) از جمله ماهیانی است که برداشت آن در آب های خلیج فارس و دریای عمان در سال های اخیر به شدت افزایش یافته است. با توجه به عدم مصرف داخلی، بخش عمده ای از صید این ماهی به خارج از کشور صادر می شود. در تحقیق حاضر از مدل تولید بر احیای بورتون و هولت(Beverton and Holt's relative yield per recruit model)  برای ارایه توصیه های مدیریتی در مورد سطح برداشت از ذخایر ماهی یال اسبی در آب های خلیج فارس و دریای عمان استفاده شد. به کمک داده های فراوانی طولی (۱۳۰۹ نمونه) و استفاده از معادله رشد ون برتالنفی، مقادیر طول کل بی نهایت  (L∞)، ضریب رشد (K) و سن در طول صفر (t۰)، به ترتیب ۳/۱۱۱ سانتی متر، ۴۱/۰ در سال و ۲۸/۰- سال تخمین زده شد. مرگ و میر کل (Z) و مرگ و‎میر طبیعی (M) به وسیله روش های منحنی خطی صید و فرمول تجربی پائولی، به ترتیب ۱۱/۱ (در سال) و ۶۷/۰ (در سال) تخمین زده شدند. همچنین مرگ و میر صیادی (F) ۴۴/۰ (در سال) برآورد گردید. حداکثر ضریب بهره برداری (Emax) برای زمانی که حداکثر تولید بر احیای نسبی حفظ می شود برابر با ۶۲/۰ برآورد شد. از آنجایی که در این تحقیق حداکثر ضریب بهره برداری Emax  بزرگ تر از میزان خالص بهره برداری (E) محاسبه شد، می توان نتیجه گرفت که ذخیره ماهی یال اسبی بیش از اندازه برداشت نمی شود. با این وجود، در حال حاضر که تلاش صیادی بر روی این گونه با سرعت چشمگیری در حال افزایش است، مدیریت بهتر ذخایر گونه ماهی یال اسبی، نیازمند پایش های سالانه و طولانی مدت است.  

Trichiurus lepturus, Yield per recruit model, Population dynamics, Persian Gulf, Oman Sea, یال اسبی, مدل تولید بر احیا, پویایی شناسی جمعیت, خلیج فارس و دریای عمان