جمال سیف دواتی - محقق اردبیلی
زهرا اسلامی - محقق اردبیلی
حسین عبدی بنمار - محقق اردبیلی
فرزاد میرزائی آقچه قشلاق - محقق اردبیلی
رضا سید شریفی - محقق اردبیلی

هدف آزمایش حاضر برآورد کمی اثر تانن و ترکیبات فنولی غلاف نخود سبز (.Pisum sativum L) بر قابلیت هضم شکمبه ای با روش های آزمایشگاهی بود. در این بررسی از ترکیب پلی اتیلن گلیکول (PEG) عامل غیر فعال و کمپلکس کننده تانن و ترکیبات فنولی به صورت افزودنی در سطوح توصیه شده استفاده شد. داده های حاصل در قالب طرح کاملا تصادفی تجزیه و تحلیل شدند. ترکیبات شیمیایی غلاف نخود سبز شامل ماده خشک، پروتئین خام، چربی خام، ماده آلی، خاکستر خام، الیاف نا محلول در شوینده خنثی NDF)) و الیاف نا محلول در شوینده اسیدی ((ADF به ترتیب ۵۳/۸۷، ۰۳/۱۰، ۵/۲، ۴۹/۷۹، ۰۴۶/۸، ۳۱/۴۰ و ۶۹/۲۳ درصد اندازه گیری شدند. فنل کل همراه با تانن، فنل کل بدون تانن، تانن کل و تانن متراکم به ترتیب ۵۰۲/۰ ،۱۹۶/۰، ۳۰۶/۰ و ۰۴۴/۰ بر حسب گرم در کیلو گرم ماده خشک به دست آمد. قابلیت هضم ماده خشک، ماده آلی، ماده آلی در ماده خشک (درصد) و انرژی قابل متابولیسم (مگاژول بر کیلو گرم) در غلاف نخود سبز به ترتیب ۰۶/۸۱، ۴۶/۸۰، ۹۸/۷۳ و ۶۱/۱۱ بود. پس از انکوباسیون نمونه خشک غلاف نخود سبز مقادیر تولید گاز در زمان های ۲، ۴، ۸، ۱۲، ۲۴، ۴۸، ۷۲ و ۹۶ ساعت، میزان گاز بخش نا محلول اما قابل تخمیر گروه کنترل (۱۶/۷۵ میلی لیتر) در مقایسه با سایر تیمارها مشابه بوده و بین آنها تفاوت معنی دار نبود. همچنین ثابت نرخ تولید گاز در گروه کنترل (۰۸۶/۰) برابر و بدون اختلاف معنی دار با تیمار حاوی ۲۰۰ میلی گرم PEG و تیمارهای حاوی ۴۰۰ میلی گرم PEG (۰۸۲/۰) و۶۰۰ میلی گرم PEG (۰۷۹/۰) بود. گاز تولیدی از بخش نا محلول اما قابل تخمیر (b) در غلاف نخود سبز با سطوح افزایشی PEG مشابه با گروه کنترل (۸۵/۷۳ میلی لیتر) بود. در اثر عمل آوری و مکمل سازی این خوراک با پلی اتیلن گلیکول در مقدار گاز حاصل از بخش محلول، بخش نا محلول و مجموع تولید گاز از بخش محلول و نا محلول در غلاف نخود سبز تفاوت معنی دار مشاهده نشد (p>۰/۰۵). با توجه به مقدار پروتئین خام غلاف نخود که حدود ۵۰ درصد پروتئین خام دانه نخود می باشد و مقادیر ترکیبات دیواره سلولی و پتانسیل تولید گاز آن در این تحقیق غلاف نخود سبز را می توان به عنوان منبع فیبر غیر علوفه ای و مواد خوراکی ارزان قیمت جایگزین بخشی از مواد خوراکی اصلی در جیره دام ها نمود.

تانن, ترکیب شیمیایی, تولید گاز, غلاف نخود سبز, فیبر غیرعلوفه ای