احمد ذوالفقاری - PIHO
عبدالرضا زارعی - بهداشت و درمان دانشگاه علوم پزشکی قم
مهرداد مستغاثی - دانشگاه علوم پزشکی یزد
حمیده میهن پور - دانشگاه علوم پزشکی یزد
محمدجواد زارع سخویدی - دانشگاه علوم پزشکی یزد

مقدمه: بنزن، تولوئن، زایلن و اتیل بنزن BTEX از جمله مهم­ترین ترکیبات هیدروکربنی آروماتیک در فرآورده­های نفتی می باشند. ترکیبات BTEX به علت داشتن فشار بخار بالا به راحتی به صورت گاز و بخار درآمده و با هوای محیط ترکیب می­شوند. کارگران شاغل در سکوهای بارگیری با استنشاق ترکیبات BTEX در معرض مواجهه با این ترکیبات می­باشند. هدف از این مطالعه، بررسی تاثیر مواجهه تنفسی با ترکیبات BTEX بر روی شاخص­های عملکردی ریه بود. روش بررسی: در یک مطالعه توصیفی- مقطعی که در بازه زمانی سال ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۵ بر روی کارگران سکوهای بارگیری فرآورده­های نفتی انجام گرفت. تعداد ۱۸ نمونه هوا از منطقه تنفسی فرد برای تعیین میزان مواجهه کارگران به آلاینده های بنزن، تولوئن، زایلن و اتیل بنزن تهیه شد. نمونه برداری با استفاده از جاذب زغال فعال انجام گردید. جهت تعیین و ارزیابی شاخص­های عملکردی ریه از تست اسپیرومتری طبق دستورالعمل سازمان ایمنی و بهداشت شغلی آمریکا  OSHAاستفاده شد. نتایج: نتایج حاصل از آنالیز نمونه­های اخذ شده نشان داد که میانگین میزان مواجهه کارگران با بنزن بالاتر از حد مجاز مواجهه شغلی و میانگین مواجهه با اتیل بنزن، تولوئن و زایلن پایین­تر از حد مجاز مواجهه شغلی بوده است. همچنین نتایج حاصل از آزمون اسپیرومتری افت در شاخص­های عملکردی ریه شامل ظرفیت حیاتی سریع FVC، ظرفیت حیاتی سریع در ثانیه اول FEV۱، نسبت ظرفیت حیاتی در ثانیه اول به ظرفیت حیاتی سریع (FEV۱/FVC) را نشان داد. نتیجه­گیری: نتایج این تحقیق نشان داد مواجهه با ترکیبات BTEX می­تواند بر شاخص­های عملکردی ریه اثر گذاشته و باعث کاهش آن­ها شود.

Benzene, Toluene, Xylene, Ethyl Benzene, Inhalation exposure, Spirometry, بنزن, تولوئن, زایلن, اتیل بنزن, مواجهه تنفسی, اسپیرومتری