علی اکبر عظیمی

تحقیق حاضر به منظور بررسی نقش عصاره تانن دار(جوهر میوه بلوط) در حذف کروم از پساب چرم سازی به کمک دو کنترل کننده pH (آهک و سود) صورت گرفته است. به این منظور گونه ای از درختان بلوط بنام Quercus branti که میوه آن بیشترین درصد تانن را در بین گونه های موجود در کشور داراست انتخاب و از جنگل های استان کهگیلویه و بویراحمد جمع آوری گردید. پس از خشک کردن، پودر کردن و عصاره گیری نمونه ها، میانگین درصد تانن عصاره استخراج شده %۵/۱۰ اندازه گیری شد. سپس به منظور بررسی تاثیر عصاره تانن دار میوه بلوط بر کاهش غلظت یون کروم از محلول استاندارد کروم دار(۲۵ میلی گرم در لیتر کروم(۳+) و ۲۵ میلی گرم در لیتر کروم (۶+) معادل ۵۰ میلی گرم در لیتر کروم کل با ۵/۳ = pH) و پساب چرم سازی حاوی کروم (پساب غلیظ حاوی ۳۲۰۰ میلی گرم در لیتر کروم با ۹۸/۳ = pH و پساب رقیق شده حاوی ۱۶۰ میلی گرم در لیتر کروم با ۳۸/۴ = pH) در حضور و بدون حضور عوامل افزاینده pH آزمایش هایی در مقیاس آزمایشگاهی و در دمای اتاق (۲۰ تا ۲۵ درجه سلسیوس) صورت گرفت که خلاصه نتایج آن به قرار زیر است: افزودن عصاره تانن دار میوه بلوط به میزان۷۰ میلی گرم در لیتر به محلول استاندارد حاوی کروم، موجب کاهش کروم به میزان %۲۰ گردید که این میزان با اضافه نمودن ۷۰ میلی گرم در لیتر آهک و افزایش غلظت عصاره تانن دار به ۱۰۰ میلی گرم در لیتر موجب افزایش بازده حذف کروم به میزان %۵۸ در۱۱/۴ pH= شد. از سوی دیگر افزودن عصاره تانن دار میوه بلوط به محلول استاندارد حاوی کروم که غلظت کروم باقیمانده آن توسط آهک و سود به ۵۲/۱۸ میلی گرم در لیتر کاهش یافته بود، موجب کاهش pH از ۹۹/۶ به ۷۶/۶ و کاهش بازده حذف کروم از% ۶۳ به %۵۵ گردید.این در حالی است که افزودن عصاره تانن دار میوه بلوط در غلظت های ۱۰ تا ۱۰۰ میلی گرم در لیتر در محدوده غلظتی ۵۰ تا ۱۰۰۰ میلی گرم در لیتر به پساب چرم سازی که غلظت کروم باقیمانده آن توسط آهک و سود در ۲۵/۹ pH= از ۱۶۰ به ۷ میلی گرم در لیتر رسیده بود موجب کاهش pH به ۹۳/۷ و کاهش بازده حذف کروم از %۶۲/۹۵ به %۸۰ شد.بنابر این در محدوده قلیایی که pH نقش تعیین کننده در حذف و جدا سازی کروم دارد، افزودن عصاره تانن دار میوه بلوط موجب کاهش pH محیط و جداشدن کروم رسوب یافته از فاز رسوب به فاز محلول می شود.