حسین نقاش طوسی - دانشکده مهندسی عمران و محیط زیست، دانشگاه صنعتی امیرکبیر
محمد حسن سبط - دانشکده مهندسی عمران و محیط زیست، دانشگاه صنعتی امیرکبیر

کاهش انحراف زمان و هزینه پروژه ها نسبت به برنامه آنها از اهداف اولیه و همیشگی مدیران بوده است. با این وجود، بر اساس میانگین آمار گزارش شده از سوی معاونت برنامه ریزی ونظارت راهبردی ریاست جمهوری، میانگین وزنی زمان اجرای طرح های ملی در ایران، بیش از یک دهه یعنی حدود 33 سال است. این در حالی است که در کشور های صنعتی و توسعه یافته، ارقام متناظر زمان 2 برابر کوتاه تر از ارقام گزارش شده در ایران است / اجرای طرح های ملی حدود چهار سال یعنی بیش از 5 . با این وجود، نکته حائز اهمیت، عدم کاهش قابل قبول آمار انحراف زمان و هزینه پروژه های هر کشور یا حتی هر صنعت، نسبت به سال های قبل خود است. این مسأله، یک سؤال مهم را مطرح می کند که ساختار یا الگوی اساسی شکل دهنده به رفتار پروژه ها چیست و چگونه می توان با شناخت این ساختار، رفتار پروژه، موفقیت آن در دستیابی به اهداف و میزان انحراف از زمان و هزینه آن را مدیریت نمود. در این مقاله، پس از بررسی انتقادات و ضعف های مدل های متعارف در مدیریت پروژه ها، مدل مبنای تولید کننده رفتار پروژه ها معرفی شده است. سپس بر اساس ساختار این مدل، دلایل ایجاد انحراف از اهداف و عدم بهبود نتایج زمانی و هزینه ای حاصل از اجرای پروژه ها در طول زمان بررسی شده است

رفتار پروژه، موفقیت پروژه، ساختار رقابتی، مدل های متعارف مدیریت پروژه، انحراف زمان، انحراف هزینه