رضا درویش زاده - استاد، گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
ایرج برنوسی - دانشیار، گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
هادی علیپور - استادیار، گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

تولید ارقام هیبرید یکی از روش­ های مهم اصلاح ذرت است که می ­تواند بر اساس گروه­بندی هتروتیک ارقام تسهیل شود. در این پژوهش، ابتدا ۹۳ لاین اینبرد ذرت از منابع مختلف براساس داده­های SNP در دو گروه هتروتیک متفاوت، گروه­بندی و سپس تعداد شش لاین از این دو گروه، انتخاب و به­همراه دو لاین B۷۳ و MO۱۷ به­عنوان شاهد در قالب یک طرح دای­آلل کامل تلاقی داده شدند. ۶۴ هیبرید حاصل از تلاقی­ها در قالب طرح لاتیس ساده با سه تکرار در مرکز تحقیقات توتون ارومیه مورد ارزیابی قرار گرفتند. سپس بر اساس داده­های حاصل از عملکرد این هیبریدها و داده­های SNP، عملکرد دانه ۱۵۶۶ هیبرید که بالقوه می­توانند از تلاقی افراد دو گروه هتروتیک حاصل شوند، با مدل خطی مخلوط پیش­بینی شد. نتایج نشان داد که هیبرید H۵۰ (۱_۴×۱۸_۲) دارای عملکرد دانه بیش­تری از هیبرید سینگل­کراس ۷۰۴ بود. با توجه به اینکه این هیبرید (H۵۰) زودرس­تر از هیبرید شاهد سینگل­کراس ۷۰۴ (به­عنوان هیبرید غالب منطقه) بود، بنابراین در صورتی که این نتیجه در آزمایش­های تکمیلی نیز تایید شود، آن را می­توان به­عنوان یک هیبرید جدید معرفی کرد. در ادامه آزمایش به­منظور به­ دست آوردن نتایج تکمیلی، تعداد ۱۳ هیبرید شامل H۴، H۹، H۱۰، H۱۱، H۱۷، H۱۸، H۳۸، H۴۱، H۴۲، H۴۵، H۴۷، H۴۹ و H۵۰ به­عنوان هیبریدهای مطلوب این آزمایش به­همراه هیبریدهای Simon، SC۷۰۳ و SC۷۰۴ به­عنوان شاهد در شرایط محیطی کرج مورد ارزیابی مجدد قرار گرفتند. نتایج این ارزیابی نشان داد که هرچند هیبریدهای شاهد SC۷۰۳، Simon و SC۷۰۴ به­ترتیب با متوسط ۶۳/۱۲، ۰۱/۱۲ و ۶۴/۱۰ تن در هکتار عملکرد بالایی داشتند، اما هیبرید H۵۰ با متوسط عملکرد دانه ۵۰/۱۰ تن در هکتار، نه­تنها عملکرد مطلوبی داشت، بلکه تعداد روز تا تاسل­دهی و کاکل­دهی کم­تری نیز در مقایسه با هیبریدهای شاهد نشان داد. بنابراین، هیبرید H۵۰ با وجود ویژگی مطلوب زودرسی، عملکرد نسبتا بالایی نیز داشت و برای ارزیابی در آزمایشات ناحیه ای عملکرد به­منظور معرفی آن به­عنوان یک هیبرید جدید پرمحصول و زودرس پیشنهاد می­ شود.

توالی یابی نسل جدید, زودرسی, واریته های هیبرید, BLUP