وحید قاسمیان - گروه اکوفیزیولوژی گیاهی، دانشگاه تبریز
جلیل شفق کلوانق - گروه اکوفیزیولوژی گیاهی، دانشگاه تبریز
علیرضا پیرزاد - گروه زراعت، دانشگاه ارومیه

چکیده                                                                                            به منظور بررسی اثر میکوریزا بر ویژگی­های فیزیولوژیکی و عملکرد گیاه دارویی بالنگوی شهری تحت رژیم­های متفاوت آبیاری ، یک آزمایش دو ساله در طی سال­های۱۳۹۳ و ۱۳۹۴به صورت اسپلیت پلات با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی هنرستان کشاورزی شهید بهشتی ارومیه اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل رژیم­های آبیاری پس از ۴۰، ۸۰، ۱۲۰ و ۱۶۰ میلی­متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A در کرت­های اصلی و  میکوریزا (Glomus intraradices،  G.  verruciform  و شاهد) در کرت­های فرعی قرار گرفتند. تاثیر آبیاری و میکوریزا بر کلروفیل a، b و کل و کارتنوئید برگ، سوپر اکسید دیسموتاز و مالون دی­آلدئید معنی­دار نبود. بیشترین میزان قند محلول (۷/۱۱۰ میکرومول در گرم وزن تر) و عملکرد اسانس (۲۵۸/۲ کیلوگرم در هکتار)  به­ترتیب  از رژیم­های آبیاری ۱۲۰ و ۸۰ میلی­متر تبخیر به­دست آمدند. بیشترین تعداد نیام (۳۴/۱۹ در بوته)، وزن هزار دانه (۰۸۱/۳ گرم) و عملکرد دانه (۷/۵۸۹ کیلوگرم در هکتار) مربوط به گیاهان تلقیح شده با گونه اینترارادیسس بود. بیشترین تعداد گره ( ۵/۱۲ گره در بوته) و قطر ساقه (۱۶/۱ میلی­متر) از گیاهان میکوریزایی (G. intraradicess) در تیمارآبیاری پس از ۸۰ میلی­متر تبخیر مشاهده شد. بیشترین شاخص برداشت (۸۴/۲۶ درصد) و بتائین گلایسین (۵۱ میکرومول در گرم وزن­تر) از گیاهان میکوریزایی (G.  verruciform  ) به­ترتیب در سطوح آبیاری ۸۰ و ۱۶۰ میلی­متر تبخیر به­دست آمد.به­طور کلی آبیاری پس از ۸۰ میلی­متر تبخیر از تشتک تبخیر به­دلیل مصرف آب کمتر و عملکرد بالاتر در گیاهان بالنگوی شهری میکوریزایی توصیه می­شود.

اسانس, بالنگو, رنگیزه فتوسنتزی, سوپر اکسید دیسموتاز, گلوموس, مالون دی آادهید