رضاپور مهدی علمدارلو - دانشجوی دکتری تخصصی گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران.
محمد سالاری - دانشیار گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران.
محمدعلی آقاجانی - دانشیار پژوهش، بخش تحقیقات گیاهپزشکی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، گرگان، ایران.
ناصر پنجه که - دانشیار گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران.
سیدکاظم صباغ - دانشیار گروه زیست شناسی، مجتمع علوم، دانشگاه یزد، یزد، ایران.

چکیده پوسیدگی ساقه، ناشی از قارچ sclerotiorumSclerotinia، یکی از بیماری‎های مهم کلزا می‎باشد و قارچ کش ها جهت کنترل آن، به کار گرفته می شوند. در ایران اغلب از کاربندازیم و تبوکونازول جهت مبارزه ی شیمیایی با این بیماری استفاده می‎شود. به منظور معرفی سایر قارچ کش های موثر بر بیماری، اثر هفت قارچ کش روی بیمارگر، در شرایط آزمایشگاهی بررسی شده و شش قارچ کش برتر در مزرعه به کار گرفته شد. در شرایط آزمایشگاهی، غلظت های مختلف قارچ کش‎های مورد استفاده به‎جز کلروتالونیل (داکونیل)، با داشتن اختلاف معنی دار (P<۰.۰۱) نسبت به شاهد (بدون قارچ کش)، سبب بازداری از رشد شعاعی بیمارگر روی محیط کشت سیب زمینی دکستروز آگار گردیدند. غلظت موثر ۵۰درصد (EC۵۰) و حداقل غلظت بازدارندگی۱ (MIC) سایر قارچ کش‎های بکار گرفته شده شامل ایپرودیون‎+‎ کاربندازیم (رورال تی اس)، پروپیکونازول (تیلت)، تیوفانات متیل (توپسین ام)، تری‎فلوکسی‎استروبین‎‎+‎ تبوکونازول (ناتیوو)، تبوکونازول (فولیکور) و اسپیروکسامین‎+‎ تبوکونازول‎+‎ تریادیمنول (فالکن) محاسبه شد که مقادیر EC۵۰ این قارچ کش ها به ترتیب برابر ۱۰/۰، ۱۱/۰، ۱۲/۰، ۲۲/۰، ۳۶/۰ و ۶۰/۰ PPM و مقادیر MIC نیز به ترتیب برابر ۱، ۵، ۱، ۱۰، ۱۰ و ۱۰ PPM بودند. در شرایط مزرعه، همه قارچ کش ها با داشتن اختلاف معنی دار (P<۰.۰۱) نسبت به شاهد، سبب کاهش میزان آلودگی به بیماری و افزایش عملکرد محصول حدود ۳۰۰ الی ۷۰۰ کیلوگرم در هکتار شدند. ناتیوو موثرترین قارچ کش بوده و بقیه قارچ کش ها در رتبه های بعدی قرار گرفتند. در تیمار ناتیوو، دورهی حفاظت از گیاه نیز طولانی تر بوده و بروز علایم بیماری بعد از سمپاشی، دیرتر از سایر تیمارها  مشاهده شد. بنابراین قارچ کش های فوق الذکر می توانند در تناوب با قارچ کش های رایج مورد استفاده قرار گیرند.

واژه های کلیدی: غلظت موثر ۵۰ درصد (EC۵۰), قارچ کش, کلزا, Sclerotinia sclerotiorum