سادات فیض نیا - استاد، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران
حسن احمدی - استاد، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران
سهیلا یونس زاده جلیلی - کارشناسی ارشد آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران
محمد علی فتاحی اردکانی - کارشناس ارشد، اداره کل منابع طبیعی استان تهران
مرضیه عباسی - کارشناسی ارشد آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

تفاوت در اندازه ذرات پایین­دست رود، ابزار مناسبی برای درک بهتر سیر تکاملی و تغییرات مورفولوژیکی کانال رودخانه شامل انتقال رسوب، مهاجرت بستر کانال، خطر سیلاب و فعالیت­های انسانی می­باشد. مطالعه حاضر به بررسی رسوب­شناسی و رسوبات تولیدی مراتع بالا­دست اتوبان تهران- قزوین می­پردازد که در حوضه خور و سفیدارک، در شمال شهرستان هشتگرد و در استان تهران قرار گرفته است. دو آبراهه اصلی با بستر گراولی- ماسه­ای به­عنوان زهکش­های اصلی این منطقه مورد مطالعه قرار گرفته­اند و هدف از انجام این مطالعه، بررسی تغییرات اندازه ذرات براساس پیوستگی رسوبی و ارتباط آن با عوامل بافتی نظیر جور­شدگی، کج­شدگی و کشیدگی و محاسبه تقریبی حجم رسوبات پشت سدها می­باشد. این عامل­ها در غالب ۶۶ نمونه و از بالا­دست به طرف پایین­دست در سرشاخه­های خور و سفیدارک، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته­اند. تمام فاکتورهای طبیعی (رودهای فرعی و منابع رسوب جانبی) و نیز فاکتورهای غیر­طبیعی (مانند بندها) در تغییرات بافتی در این سیستم موثر می­باشند و نتایج حکایت از پیوستگی رسوبی در طول آبراهه­ها دارد، که به­علت آهنگ منظم شیب در طول بستر کانال می­باشد. ذرات رسوبی در طول این سرشاخه از جورشدگی متوسطی برخوردارند که به سمت پایین­دست به واسطه ورود آبراهه­های فرعی و افزایش تعداد سازند­های سهیم در تولید رسوبات و در کل افزایش تنوع رسوبی، جور­شدگی کاهش و به سمت ضعیف تمایل پیدا کرده است. بررسی حجم رسوبات کف نشان می­دهد که حجم بارکف در سرشاخه خور ۶/۲۷۱ متر مکعب در سال و در سرشاخه سفیدارک ۳/۲۴۶ متر مکعب در سال است

رسوب, واحدهای سنگ شناسی, خور و سفیدارک, الک, حجم بارکف, فرسایش