مصطفی امیرفخریان - استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران
مژگان یعقوبی - ۲دانشجو کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری،دانشکده ادبیات و علوم انسانی،دانشگاه فردوسی،ایران

اثرگذاری پاندمیها(نظیرکرونا)برحملونقلعمومی یکسان نیست. بااین حال کمتر مطالعهای به نقش معیارهای میانجی دراین اثرگذاری پرداختهاست. برایناساس تحقیق حاضر برآن است در قالب روش توصیفی-تحلیلی، معیارهای مرتبطبا تغییرات تعدادمسافران قطارشهریمشهد در دورانکرونا را بررسی کند. جامعه آماری شامل مسافران خط۲قطارشهری به تفکیک ایستگاه دربازه زمانی ۱۳۹۷تا۱۳۹۸(قبل از کرونا) و ۱۳۹۹تا ۰۶/۱۴۰۰(پس از کرونا) و کاربری های خدماتی ۵۰۰متری پیرامونهرایستگاه و متغیرهای تحقیق نیز شامل تغییرات مسافران خط۲قطارشهری بعدکرونا(متغیر وابسته)، تعدادجمعیت و درآمدساکنین و نوع کاربری های پیرامون هر ایستگاه(متغیر مستقل) میباشد. پس از مطالعات نظری و تدوین مدلمفهومی، باتشکیل پایگاه اطلاعات مکانی از موقعیت هرایستگاه، دادههای مربوط به تعدادمسافر، جمعیتساکن، درآمدافراد و کاربری های پیرامون هرایستگاه، در آن ثبت گردید. بهرهگیری از روش های آمارتوصیفی و استنباطی، اساس کار در این زمینه بوده است. نتایج نشان داد،کرونا تاثیریکسانی برتغییرات مسافران در ایستگاه های خط۲نداشته، به گونهایکه در۳۳% ایستگاه ها پس از کرونا تعداد مسافران افزایش و در۶۷%کاهش یافته است. استفاده از آزمون های "تیدونمونهایمستقل"، "ترند" و "همبستگی" بیانگرآنبودکه متغیرهای جمعیت، درآمد وتنوع کاربری به عنوان متغیرهای میانجی ارتباطی با تغییرات مسافران ندارند. درحالی که سطح و عملکرد کاربری های خدماتی ارتباط معناداری را با این موضوع نشان داد. یافتههای تکمیلی حاصل از روش "تحلیل تمایزی" نشان داد که دربین کاربری های خدماتی، نحوه آرایش کاربری های تجاری و کارگاهی مهمترین عامل در تمایز محدودههای با افزایش و کاهش تعداد مسافران است. انطباق کاربری های کوچک مقیاس تجاری و همجواری آنها با کاربری های کارگاهی-تولیدی در محدودههای با افزایش مسافر، قابلیت انعطافپذیری این الگو در مقایسه با الگوهای بزرگ مقیاس را در مواجهه با پاندمیها نشان داد که میتواند دستمایه خوبی برای مطالعات آتی باشد.

ایستگاههای قطارشهری, پاندمی&rlm, کرونا, شهر مشهد, کاربری&rlm, های شهری