نادر جنت دوست - دانشجوی دکتری مهندسی منابع آب، دانشگاه ارومیه
مجید منتصری - استاد/گروه مهندسی آب، دانشگاه ارومیه
بابک امیرعطایی - دانش آموخته دکتری مهندسی منابع آب، دانشگاه ارومیه

تغییر رفتار جریان رودخانه ها به دلیل وقوع پدیده تغییر اقلیم در سال های گذشته منجر به افزایش رخدادهای هیدرولوژیکی شدید از جمله سیل های بزرگ به همراه رسوبات زیاد گردیده که ضرورت شناخت مشخصات مختلف رسوبات رودخانهای را برای برنامه ریزی و طراحی سازه های آبی را بسیار پر اهمیت کرده است. در این مطالعه به صورت نوآورانه، با توسعه شاخص جدید رسوب استاندارد (SSI)، مشخصات مختلف داده های رسوب از جمله تابع چگالی احتمال، بزرگی، شدت رسوب و ... به ازای یک فرآیند شبیهسازی مونت کارلو در رودخانه های غرب حوضه دریاچه ارومیه انجام پذیرفت. بدین منظور، ابتدا سری داده های رسوب جریان رودخانه به ازای مدل های مختلف منحنی دبی- رسوب، تعیین و سپس سری دادههای مصنوعی رسوب (به تعداد ۱۰۰۰ سری) با استفاده از مدل استوکستیک مناسب تولید و برای پایش و تعیین خصوصیات مختلف رسوب استفاده گردید. نتایج نشان داد که در اکثر ایستگاه ها روش محاسبه و برآورد رابطه دبی- رسوب به ازای روش نوآورانه این مطالعه در اولویت اول دارای عملکرد مناسب نسبت به سایر روش های پیشنهادی در مطالعات مختلف بوده است. ضمنا بر اساس نتایج، تابع چگالی احتمال داده های رسوب کاملا از توزیع نرمال تبعیت نموده، که بیانگر تطابق کامل تابع چگالی احتمال رخدادهای رسوب به عنوان رخدادهای مورد انتظار از یک پدیده حاصل از فرآیند طبیعی نرمالیزه بوده و دارای رفتار نظام مند با ضرایب چولگی داده ها می باشد. نهایتا نتایج این مطالعه به عنوان یک راهنمای جامع در استنباط دقیق و واقعی از پدیده رسوب رودخانه به ازای شاخص SSI بوده و میتواند تاثیر قابل توجهی در کاهش حداکثری خسارات ناشی از رسوبات داشته باشد.

بار رسوبی, روش شبیه&rlm, سازی مونت&rlm, کارلو, شاخص رسوب استاندارد, مدل های استوکستیک