صبا جلالی - دانشکده زمینشناسی دانشگاه تهران
جعفر حسن پور - دانشکده زمینشناسی دانشگاه تهران

امروزه، حجم زیادی از مواد و مصالح حاصل از حفاری تونلهای بلند و عمیق در سنگهای سخت، در تونلهای مکانیزه و توسط ماشین حفر تونل یا TBM حاصل میشود. باطله های تولید شده در اثر حفاری تونل، به دلیل نامشخص بودن کیفیت آنها، به ندرت به عنوان مصالح ساختمانی به کار میروند. فرایند خردایش سنگ توسط ماشینهای حفر تونل بسیار متفاوت از سایر روشها از جمله آتشباری و انفجار است. بررسی مصالح مورد استفاده در پروژه های عمرانی نشان میدهد که مصالح تولیدی توسط ماشین حفاری میتواند برای بسیاری از کاربردهای عمرانی مانند سنگدانه بتن، روسازی و زیرسازی راه ها و خاکریزها مورد استفاده قرار گیرد. با توجه به فراوانی پروژه های تونل سازی در بسیاری از کشورها از جمله ایران و همچنین تولید حجم زیادی از مواد حاصل از حفاری سنگ، بررسی اثرات زیست محیطی این نخاله ها اعم از سنگ و یا خاک و بازیافت و استفاده مجدد از آنها در پروژه های عمرانی مورد توجه و اهمیت فراوان قرار گرفته است. به ویژه، استفاده از این مصالح در همان پروژه میتواند راه حل مناسبی در جهت صرفه جویی در انرژی و هزینه اجرای پروژه و جلوگیری از آثار مخرب زیست محیطی ناشی از دپوی مصالح باشد. در این مقاله، با بررسی عوامل مختلف تاثیرگزار بر کیفیت مصالح تولیدی توسط ماشین حفار، روشی تجربی برای ارزیابی کیفیت این مصالح به عنوان سنگدانه بتن پیشنهاد شده است.

سنگدانه بتن؛ ماشین حفر تونل؛ بازیافت مصالح باطله.