نگار نیکزاد - MSc in Medical Surgical Nursing, School of Nursing and Midwifery, Rafsanjan University of Medical Sciences, Rafsanjan, Iran
مجید کاظمی - Associate Professor, Department of Medical Surgical Nursing, School of Nursing and Midwifery, Non-Communicable Diseases Research Center, Rafsanjan University of Medical Sciences, Rafsanjan, Iran
فاطمه عبدلی - Community Health Nursing Instructor, Department of Community Health Nursing, School of Nursing and Midwifery, Geriatric Care Research Center, Rafsanjan University of Medical Sciences, Rafsanjan, Iran

سابقه و هدف: رایج ترین درمان هیپربیلی روبینمی، فتوتراپی است. درمان های مکمل نظیر ماساژ و رفلکسولوژی با تاثیر بر دفع مکونیوم می تواند برای کاهش میزان بیلی روبین مناسب باشد، این مطالعه جهت مقایسه تاثیر رفلکسولوژی و ماساژ بر بیلی روبین سرمی نوزادان مبتلا به هیپربیلی روبینمی انجام شد. مواد و روش ها: در این مطالعه کارآزمایی بالینی تصادفی شده در سال ۱۳۹۸، ۹۰ نوزاد تحت فتوتراپی در بخش نوزادان بیمارستان شهر رفسنجان به روش نمونه گیری در دسترس و مبتنی بر هدف انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. نمونه ها به دو گروه مداخله و یک گروه کنترل تقسیم شدند. در گروه ماساژ، روزانه سه بار به مدت ۲۰ دقیقه مداخله ماساژ و در گروه رفلکسولوژی نیز روزانه سه بار به مدت ۲۰ دقیقه رفلکسولوژی دریافت نمودند. گروه کنترل فقط فتوتراپی بودند. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه ویژگی های فردی و ثبت میزان بیلی روبین سرمی قبل و بعد از مداخله بود. یافته ها: میانگین بیلی روبین قبل از مداخله در گروه رفلکسولوژی۳/۱۵±۱۸/۳۹، ماساژ۲/۲۴±۱۸/۵۱و کنترل ۲/۴۴±۱۸/۲۳بود که اختلاف آماری معنی داری را نشان نداد(۰/۹۲۳=P). اما۴۸ ساعت بعد از مداخله میانگین بیلی روبین در گروه های رفلکسولوژی۰/۹۶±۸/۲۰، ماساژ۰/۶۸±۸/۶۷ و کنترل۱/۲۲±۹/۳۳اختلاف آماری معنی داری را بین سه گروه نشان داد(۰/۰۰۱P<). آزمون تعقیبی مشخص کرد که اثر مداخله رفلکسولوژی در کاهش میانگین بیلی روبین به طور معنی داری بیش از مداخله ماساژ و کنترل بود(۰/۰۰۱P<). هم چنین اثر مداخله ماساژ در کاهش بیلی روبین به طور معنی داری بیش از گروه کنترل بود(۰/۰۲۷=P). استنتاج: به نظر می رسد انجام رفلکسولوژی، در کاهش میزان بیلی روبین نوزادی نسبت به ماساژ موثر تر باشد. پرستاران می توانند جهت کاهش بیلی روبین در کنار فتوتراپی از رفلکسولوژی و ماساژ به عنوان دو روش غیر دارویی استفاده نمایند.   شماره ثبت کارآزمایی بالینی : ۳N۲۰۱۸۰۲۰۶۰۳۸۶۴۲IRCT

reflexology, massage, hyperbilirubinemia, phototherapy, infant, neonatal jaundice, رفلکسولوژی, ماساژ, هیپربیلی روبینمی, فتوتراپی, نوزاد, زردی نوزادی