شاهین دبیریان - دانشکده ی معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان
مصطفی خانزادی - دانشکده ی مهندسی عمران، دانشگاه علم و صنعت ایران
مجید عبدالهی - دانشکده ی مهندسی عمران، دانشگاه علم و صنعت ایران

تخطی هزینه در پروژه های ساخت، یک چالش بزرگ در کشورهای در حال توسعه است. هدف از انجام این پژوهش شناسایی مهم ترین ساختارهای مرتبط با تخطی هزینه است. به این منظور پس از شناسایی عوامل موثر بر تخطی هزینه از طریق مرور ادبیات، تعامل بین این عوامل با استفاده از روش پویایی سیستم توسعه داده شد. نمودار علت و معلولی حاصل، به منظور شناسایی مهم ترین عوامل تاثیرگذار و تاثیرپذیر از تخطی هزینه با تکنیک دیمتل مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان می دهد که کمبود نقدینگی، فقدان پرسنل فنی و متخصص و دوباره کاری به ترتیب بیشترین تاثیر را بر تخطی هزینه در پروژه های ساخت دارند.همچنین مدت پروژه، نقدینگی و بهره وری کارکنان به ترتیب دارای بیشترین تاثیرپذیری از تخطی هزینه هستند. علاوه بر این، عوامل موجود در زیرسیستم نیروی کار با ۳۶٫۳ درصد، بالاسری با ۲۴٫۴ درصد، مصالح با ۲۱٫۷ درصد و زیرسیستم تجهیزات با ۱۷٫۶ درصد، بیشترین اثر را بر تخطی هزینه دارند.

پویایی سیستم, نمودار علت و معلولی, تکنیک دیمتل, تخطی هزینه, مدیریت هزینه