بتول تقی پور - بخش علوم زمین، دانشکده علوم، دانشگاه شیراز
مصطفی همتی - بخش علوم زمین، دانشکده علوم، دانشگاه شیراز
ناصر پیروزنیا - مجتمع مس سونگون

کانسار مس سونگون در استان آذربایجان شرقی یکی از بزرگترین منابع مس ایران را به خود اختصاص می دهد. پراکندگی و تنوع گونه های گیاهی در نزدیکی کانسار سونگون واضح است. روش ژئوبوتانی، یکی از روش های کارامد و جدید اکتشافی جهت پی جویی فلزات با ارزش می باشد. در این مطالعه به بررسی پراکندگی عناصر سنگین در نمونه های گیاهی و خاک کانسار مس سونگون, و کاربرد آن جهت اکتشافات زمین شناسی پرداخته شده است. نمونه های برداشته شده از سه نوع گونه گیاهی Crepissancta ، Anthemis، Picnomon- acarna متعلق به خانواده Asteraceae و دو نوع گونه گیاهی Heydysarum و Officinalis متعلق به خانواده Papilionaceae هستند. انجام آزمایش های زمین شیمیایی بر این نمونه ها نشان می دهد که سه گونه اولی بیشترین میزان غلظت عناصر سنگین را در خود متمرکز کرده اند. فراوانی غلظت عناصر سنگین در گونه Anthemis ، چندین برابر بیشتر از حد استاندارد است به صورتی که می توان آن را به عنوان گیاه معرف عناصر سنگین بویژه مس معرفی کرد. نمودار های زمین شمیایی همبستگی عناصر نشان داده که با افزایش میزان مس مقدار روی افزایش می یابد. بنابراین افزایش میزان روی در نمونه های گیاهی را شاهدی بر نزدیک شدن به یک منشا مس می باشد، همچنین غلظت های بالای عناصر سنگین به ویژه انواع سمی مانند آرسنیک، سرب و روی در گونه های گیاهی و استفاده موجودات زنده از این گونه ها می تواند برای سلامتی انسان و دام خطری جدی محسوب شوند

ژئوبوتانی، ضریب جذب بیولوژیکی، معدن مس سونگون، Asteraceae