رسول نادری - محقق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

قبل از بروز اندیشه اخباری، فقه مقارن در کامل ترین حالت خود، در فقه امامیه حضور داشته است؛ یعنی نقل اقوال و ادله مذاهب مختلف فقهی و نقد و بررسی آنها بر اساس مبانی هر مذهب و این یعنی حضور پررنگ فقه مقارن در دوره قبل از اندیشه اخباری و از آن بهره های فراوانی در فقه برده می شده است، اما بعد از ظهور و اوج گیری این تفکر، با افول حضور فقه مقارن در فضای فقهی شیعه مواجه هستیم. به نظر می رسد، این اندیشه زمینه ساز این افول بوده است. در این مقاله سعی بر انجام دو مهم بوده است؛ اول بررسی وضعیت فقه مقارن قبل و بعد از اندیشه اخباری و تایید کمرنگ شدن فقه مقارن و استفاده از آن بعد از اخباریها و دوم بررسی نظرات اخباری ها و نتیجه گیری مبنی بر اینکه اخباریها با تضعیف مبانی فقه مقارن، به عنوان یکی از زمینه های تاثیرگذار از یک طرف و بی توجهی به اقوال و ادله اهل سنت و بررسی های مقارنه ای از طرف دیگر، باعث سست شدن پایه های این گرایش فقهی و در نهایت حضور کمرنگ آن در فقه شدند. البته مدعای اصلی این نیست که اندیشه اخباری عامل تضعیف فقه مقارن بوده است، بلکه بر اساس شواهد و قراین به نظر می رسد در ایجاد زمینه سازی برای کاهش رویکرد فقها به آن تاثیر داشته است.

اندیشه اخباری, فقه مقارن, زمینه سازی تضعیف