پری شکری فیروزجاه - استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه پیام نور تهران ایران
صادق صیدبیگی - دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد علوم و تحقیقات ، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
مرضیه افضلی ننیز - دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران
سید حسن رسولی جامخانه - دانششجوی دکتری ، جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکز ، تهران ایران
معصومه محمودی - کارشناسی ارشد ، جغرافیا و برنامه ریزی شهری ، دانشگاه پیام نور ، تهران ، ایران

مقدمه: رودخانه اقارود شهر بابل به عنوان یکی از مسیرهای طبیعی می تواند نقش بسزایی در ارتباط انسان با طبیعت، بهبود منظر شهری، ارتقای کیفیت فضاهای شهری و سرزندگی شهری از نظر زیست محیطی و اجتماعی و فرهنگی داشته باشد. اما از آنجایی که به ساماندهی زیست محیطی این عنصر طبیعی در سطح شهر توجه چندانی نشده این عنصر طبیعی به عنوان یک معضل زیست محیطی در سطح شهر تبدیل شده است.داده و روش: روش مطالعه حاضر ازنظر هدف کاربردی و ازنظر ماهیت توصیفی-تحلیلی و میدانی است. جامعه آماری در این پژوهش شامل شهروندان ساکن در محلات پیرامون رودخانه آقارود بابل بوده که بصورت تصادفی ساده انتخاب شده اند. روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و میدانی و مهم ترین ابزار آن پرسشنامه است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم‎افزار SPSS و Smart PLS استفاده شده است.یافته ها: وضعیت اثرگذاری این عنصر طبیعی به لحاظ زیست محیطی بر روی محیط های پیرامونی و وضعیت سرزندگی شهری در محلات پیرامون رودخانه آقارود بابل بسیار ضعیف ارزیابی شده است. عدم توجه به برنامه ریزی توسعه و مدیریت کاربری اراضی شهری در ساماندهی محیطی رودخانه آقارود، منجر به افزایش اثرات نامطلوب این عنصر طبیعی بر محلات پیرامونی شده است.نتیجه گیری: کمترین میزان نقش و اثرگذاری مربوط به اختلاط کاربری ها و مولفه های تعاملات اجتماعی و هویت برجسته و منحصر به فرد می باشد. که البته عواملی چون عدم اولویت به کاربری های مختلط، عدم وجود فضاهای گردهمایی و تعامل جمعی جوانان، عدم برگزاری مراسم و جشن های خیابانی و عدم نورپردازی مناسب فضاهای پیرامونی رودخانه منجر به کاهش سرزندگی اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی محلات پیرامونی شده است. براساس مدل ساختاری تحقیق، مولفه اثرگذاری رودخانه آقارود با ضریب مسیر ۵۸۳/۰ دارای بیشترین تاثیرگذاری بر مولفه سرزندگی محیطی با ضریب مسیر ۴۵۲/۰ دارای کمترین اثرگذاری بر روی مولفه سرزندگی اقتصادی می باشد.

رودخانه شهری, اثرات زیست محیطی, سرزندگی شهری, آقارود