محمدتقی سلاخ قاسمی - کارشناس ارشد شیلات، گروه شیلات، دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهیجان
حسین خارا - دانشیار گروه شیلات دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهیجان
جلیل جلیل پور - کارشناس ارشد بخش بهداشت و بیماری ها، موسسه تحقیقات بین المللی تاسماهیان دریای خزر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی

ضدعفونی کننده های سطحی برای کنترل عفونت های موجودات زنده سطح خارجی بدن ماهیان و ریشه کن کردن یا کاهش عوامل بیماری زا در کارگاه های پرورش ماهی به کار می روند. هدف این پژوهش تعیین اثر دوره های مختلف حمام درمانی سولفات مس و پرمنگنات پتاسیم بر شاخص های خونی و استرس تاس ماهی استرلیاد (میانگین وزن ۸۵/۲±۸۳/۴۱ گرم) است. این آزمایش در ۶ تیمار شامل سولفات مس با غلظت های ۲ (حمام دهی بلندمدت، ۱۲ ساعت)، ۵ (حمام دهی کوتاه مدت،۱۰-۵ دقیقه) وmg/L ۱۰ (حمام دهی غوطه وری، ۴۵-۳۰ ثانیه) و پرمنگنات پتاسیم با دوزهای ۱ (حمام دهی بلندمدت، ۱۲ساعت)، ۲ (حمام دهی کوتاه مدت،۱۰-۵ دقیقه) و mg/L۳ (حمام دهی غوطه وری، ۴۵-۳۰ ثانیه) و یک گروه شاهد (بدون ماده ضدعفونی) انجام شد. پس از عملیات ضدعفونی از هر تیمار ۴ تا ۵ عدد ماهی به صورت تصادفی برای خون گیری انتخاب شدند. نتایج نشان داد که تعداد گلبول های سفید و درصد نوتروفیل در تیمار mg/L۲ سولفات مس (حمام دهی بلندمدت) و ۱ و mg/L۲ پرمنگنات پتاسیم (حمام دهی بلندمدت و حمام دهی کوتاه مدت) افزایش معنی داری را نسبت به شاهد و سایر تیمارها داشتند (۰۵/۰P<). همچنین میزان هورمون کورتیزول و گلوکز به عنوان شاخص های استرس در کلیه تیمارها افزایش معنی داری را نسبت به شاهد نشان دادند (۰۵/۰P<). اما این افزایش در تیمار پرمنگنات پتاسیم mg/L۱ (حمام دهی بلندمدت) به صورت مشخص تری مشهود بود. از لحاظ درصد لنفوسیت، مونوسیت و ائوزینوفیل، مقدار هموگلوبین و هماتوکریت، تعداد گلبول های قرمز، حجم متوسط گلبول قرمز، مقدار متوسط هموگلوبین در گلبول قرمز و غلظت متوسط هموگلوبین در گلبول قرمز، بین تیمارها با شاهد اختلاف معنی دار آماری مشاهده نشد (۰۵/۰P>). با توجه به نتایج بدست آمده در ماهی استرلیاد روش ضدعفونی کوتاه مدت (۱۰ دقیقه) برای هر دو ماده توصیه می شود.

عوامل بیماری زا, ضد عفونی, حمام, درمان, تاس ماهی