الهام آذرپژوه - عضو هیات علمی بخش فنی و مهندسی مرکز تحقیقات کشاورزی خراسان
تکتم حامدزاده - رئیس آزمایشگاه های امور پژوهش و کنترل کیفیت شرکت کنسرو و سردخانه رضوی

تحقیق عبارت است از مشاهده چیزهایی که همه کس آن را دیده ولی درباره اش نیندیشیده اند. تحقیق ، امروزه نه جنبه فردی بلکه جنبه های گروهی و سازمانی دارد و پژوهش نه تنها در یک وجه زندگی انسانی، بلکه در تمام وجوه امنیتی، دفاعی، صنعتی، فن آوری، آموزشی و هنری بدل شده است که می بایست در هماهنگی با یکیدگر و در جهت توسعه جامعه به کار برده شود. هم اینک معادله بین تحقیق و توسعه تغییر یافته است. قبلا این توسعه بود که تعیین می کرد به چه میزان باید تحقیق شود، لیکن اکنون این تحقیق است که تعیین می کند به چه میزان توسعه باید هزینه شود و کجا اقدام های لازم صورت پذیرد. واحدهای تحقیق و توسعه در کارخانه ها، هسته اولیه فعالیت های تحقیقاتی در بخش صنعت است، این واحد ها به طور عمده عهده دار انجام تغییرات فن آوری در داخل یک کارخانه تولیدی بوده، حذف نوآوری در فرایند تولید یک محصول خاص را در چارچوب سیاست گذاری صاحبان واحد تولیدی تعقیب می کند. از آنجا که مجموعه فعالیت واحدهای تحقیق و توسعه کارخانه ها می بایست به صورت بلاواسطه و سریع در خدمت سود اقتصادی واحد تولید کننده قرار گیرد، طبیعتا برخورد با موضوع تحقیقات در این واحدها تابع برنامه ریزی واحدهای تولیدی مربوطه بوده و الزاما منافع مجموعه صنعت را در بر نخواهد گرفت. از آنجا که واحدهای تولیدی پایه اولیه هرگونه تغییری را در نظام صنعتی کشور تشکیل می دهند، مجموعه سیاست گذاری های تولید و تحقیقاتی کشور باید به گونه ای صورت پذیرد که منجر به ایجاد تحول در نظام تولید کارخانه شود. تحقق در این باره می بایست از طریق اجرای سیاستهای حمایتی از یک سو و ترغیب سهامداران واحدهای تولیدی به سرمایه گذاری در امر تحقیق و توسعه از سوی دیگر صورت پذیرد. که این امر گسترده بودن ابعاد حمایتهای دولت از فعالیت های تحقیقاتی را به خصوص در سالهای اولیه فعالیت های توسعه اجتناب ناپذیر می سازد. در این مقاله با نگرشی به واحدهای تحقیق و توسعه درکشورهای توسعه یافته و در حال توسعه سعی شده وضعیت واحدهای R&D در کشورهای جهان سوم و همچنین علل عقب ماندگی تحقیقات پیشرفته درکورهای در حال توسعه از جمله ایران بررسی شود.