محمد ملکوتیان - استاد مرکز تحقیقات مهندسی بهداشت محیط و گروه بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی کرمان، کرمان،
محمد مبینی لطف آباد - کارشناسی ارشد مهندسی بهداشت محیط، دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، رفسنجان، ایران

دفع کنترل نشده زائدات صنعتی و خطرناک می تواند مشکلات غیر قابل برگشت زیست محیطی را به دلیل الودگی خاک، اب زیرزمینی و اب سطحی ایجاد نماید. این مطالعه بمنظور اجتناب از این پیشآمد با هدف ارزیابی عناصر موظف در سیستم مدیریت پسماندهای صنعتی در کارخانه های فعال شهر رفسنجان انجام شد.مواد و روشها: مطالعه توصیفی _ مقطعی است که در فاصله زمانی اسفند 90 لغایت خرداد 91 انجام گردید. تعداد 38 کارخانه صنعتی فعال در شهر رفسنجان بررسی شدند. اطلاعات لازم با استفاده از چک لیست و اندازه گیری های میدانی از کارخانه های صنعتی جمع اوری گردید. اندازه گیری های میدانی جهت تعیین درصد اجزای تشکیل دهنده پسماند های هر واحد صنعتی با استفاده از یک بشکه 5/0 مترمکعبی و با تناوب نمونه برداری دراواسط هرماه یک نمونه و جمعا تعداد 152 نمونه برداشت و انالیز گردید.نتایج و بحث: میانگین وزن کل پسماند تولیدی 118± 5859 کیلوگرم و میانگین حجم آن 3/6± 6/51 مترمکعب در روز بدست امد. زائدات خطرناک 63/18 درصد کل پسماند تولیدی را در بر می گرفت که 42 درصد انها قابل اشتعال، 29 درصد سمی، 21درصد خورنده، 5 درصد میل ترکیبی و 3 درصد انها قابلیت انفجار داشتند. تنهادر2/5 درصد صنایع کمینه سازی زائدات با اصلاح فرایند انجام می شد.نتیجه گیری: مدیریت پسماند های خطرناک در واحدهای صنعتی شهر رفسنجان به علت دفع نامناسب زائدات، ناکارامد می باشد.. بنابراین ابتدا اجرای برنامه اموزش کارکنان و مدیران و برنامه جامع شناسایی پسماندهای خطرناک در واحدهای صنعتی شهر رفسنجان ضروری می باشد.

مدیریت پسماندهای صنعتی، عناصرموظف، زائدات خطرناک، رفسنجان