علی سردار - کارشناس ارشد عمران- محیط زیست دانشگاه بابل، شرکت پایانه های نفتی ایران، اداره HSE
علیرضا معین پور - کارشناس ارشد عمران- محیط زیست دانشگاه تهران، شرکت پایانه های نفتی ایران، جزیره خارگ، اداره HSE

صنعت نفت و درآمدهای ناشی از صادرات و فروش نفت خام، جایگاه مهمی در سیاست و تعاملات بین المللی و اقتصاد ملی دارد. چشم انداز طراحی شده برای صنعت نفت مبتنی برنقش فعال تر ایران درمنطقه و سازمان اوپک می باشد. از بعد داخلی نیز تامین تقاضای داخلی و گسترش بهره مندی اقشار جامعه و بخش تولیدی ازدیگر اولویت های در نظر گرفته شده است.یکی از اهداف کیفی درسند چشم انداز صنعت نفت مرتبط با موقعیت کشور در سازمان اوپک و جایگاه ایران در منطقه و جهان عبارت است از: حفظ جایگاه دومین تولید کننده نفت دراوپک که مستلزم حفظ فاصله مناسب از نظر ایجاد ظرفیت تولید با سایر رقبای این جایگاه می باشد که این امر مستلزم مدیریت استراتژیک ذخایر است. حوادثی که درتاریخ صنعت نفت جهان به خصوص درطی دهه های اخیر مشاهده شده است، لزوم ایجاد و افزایش حجم ذخایر را تایید کرده است. این امر باعث شده است که ذخایر لازم توسط کشورهایی که وابستگی بالایی به واردات نفت دارند، ایجاد شده و به طور مرتب برحجم آنها افزوده شود. ایران برای توسعه صنعت نفت و ایفای نقش برتر در منطقه و اوپک و افزایش سهم عرضه نفت درجهان می بایست زیرساخت های لازم را متناسب با اهداف چشم انداز مهیا نماید. رفع مشکلات مترتب برعرضه وتقاضا و بازاریابی، کاهش خسارات ناشی ازحملات احتمالی دشمنان به زیرساخت های کشور(از دیدگاه پدافند غیرعامل)، افزایش ظرفیت استراتژیک کشور مطابق با سند چشم انداز و کاهش اثرات ناشی از حوادث ایمنی و زیست محیطی از مهمترین ضرورتهای احداث مخازن زیرزمینی نفت خام می باشد.در انجام عملیاتی همچون ذخیره سازی زیرزمینی مواد هیدروکربوری بایستی مسائل بالقوه زیست محیطی مورد توجه خاص قرارگرفته و اثرات و پیامدهای منفی درمورد مسائل اجتماعی، اقتصادی، فیزیکی و بیولوژیکی را به حداقل رساند تا گامی موثر در توسعه پایدار درسطح محلی و ملی باشد. در این مقاله به بررسی و تعیین شاخصهای اصلی در ارزیابی اثرات زیست محیطی پروژه های طراحی و احداث مخازن ذخیره سازی زیرزمینی مواد هیدروکربوری پرداخته شده و سپس جهت وزن دهی شاخص ها و تعیین اولویت وزنی آنها از روش تشکیل کارگروه و کار کارشناسی استفاده شده و در نهایت روشهایی بمنظور تجزیه و تحلیل شاخصها و تعیین اولویت مکانهای پیشنهادی جهت احداث مخازن زیرزمینی ارائه شده است

ارزیابی زیست محیطی، مخازن زیرزمینی، ذخیره سازی، استراتژیک، شاخص