الهه بخشی - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس،
ناصر صفایی - دانشیار گروه بیماری شناسی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس،
مسعود شمس بخش - دانشیار گروه بیماری شناسی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس،

بیشترین خسارت به گیاه خربزه از طریق بیمارگرهایی وارد میشود که گیاهچه و ریشه را مورد هدف قرار میدهند. یکی از این عوامل بیماریزای قارچ Mcrophomina phaseolina عامل پوسیدگی ذغالی خربزه میباشد. با توجه به مشکلات متعدد در زمینه کنترل بیماریهای خاکبرد، استفاده از عواملطبیعی به خصوص باکتریهای آنتاگونیست مورد توجه محققین قرار گرفته است. ۵۷ جدایه باکتری از ریزوسفر و ریشههای خربزه جداسازی و خالصسازیشد. از مجموع باکتری های جداسازی شده ۸ عدد بین51/85الی62/22 درصد علیه قارچ بیمارگر خاصیت آنتاگونیستی نشان دادند. این جدایهها برای انجام آزمونهای متقابل تکمیلی و مکانیسمهای بازدارندگی در آزمایشگاه انتخاب شدند. در بررسی تولید ترکیبات فرار، جدایههایB2 با 54/82 درصد بیشترین و جدایهB54با28ه/15 درصد کمترین تأثیر را در کاهش رشد میسلیومیM. phseolinaداشتند. در آزمون تولید آنتی بیوتیک، جدایههایB2 وB11 و B12با ۱۰۰ درصد بیشترین بازدارندگی و جدایهB13با 43/70 درصد کمترین تأثیر را در بازدارندگی رشد میسلیومی قارچ بیمارگر اعمال نمودند بر اساس آزمون ترشحات مایع خارج سلولی نیز جدایهB2با 88/89 درصدبیشترین و جدایه B25 با 37/04 درصد کمترین تأثیر را در جلوگیری از رشد قارچM. phaseolinaدارا بودند. با توجه به نتایج حاصل از آزمونهای فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی انجام شده، ویژگی تمامی جدایهها با جنسBacillus sp.مطابقت داشت. نتایج حاصل از بلاست کردن توالیgyr Aدر سایتNCBI (National Center For Biotechnology Information) و رسم درخت فیلوژنی با کمک نرمافزار MEGA5 نشان داد جدایه B2 دارای بیشترین شباهت به گونه Bacillus amyloliquefaciens بوده است. نتایج به دست آمده نشان داد این جدایه دارای توانایی بیوکنترل مطلوبی در شرایط آزمایشگاهی بوده و بهتر است اثر این جدایه بر قارچ بیمارگر در شرایط گلخانهای نیز مورد بررسی واقع شود.

کنترل بیولوژیک، پوسیدگی ذغالی، خربزه، باکتریهای ریزوسفر