نعمت حسین زاده - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات اردبیل

مناطق پیرامون شهرها تحت تأثیر و نفوذ رشد جمعیت و در نتیجه رشد شهری قرار می گیرند. این نفوذ سبب تغییر در نقش و کارکردها و همچنین فرم این مجتمع های زیستی می گردد. شهر اسلامشهر زمانی که جزء اراضی پیرامونی شهر تهران محسوب می شده است اما در طی دوره های مختلف و با افزایش جمعیت و مهاجرت به این شهر و اثراتی همچون تخریب و تغییر اراضی باغی و کشاورزی به کاربری های شهری، همواره با رشد جمعیت و توسعه کالبدی روبرو بوده است. به نحوی که جمعیت مطلق این شهر در سال 1375، 265450 نفر بوده است. اما در سال 1385 به 357389 نفر می رسد. یعنی با نرخ رشد 2/12 درصدی، این روند رشد همواره ادامه داشته است به نحوی که جمعیت این شهر در سال 1390 به 389102 نفر رسیده است. در بعضی دوره ها میانگین نرخ رشد سالیانیه جمعیت آن نزدیک به 50 درصد بوده است. این پژوهش بررسی روند رشد جمعیت و ت أثیر آن بر تغییرات کاربری های اراضی شهر اسلام شهر را مورد بررسی قرار داده است، روش تحقیق توصیفی و تحلیلی و جمع آوری اطلاعات به روش اسنادی و میدانی صورت گرفته است. همچنین ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش GIS و نقشه کاربری اراضی این شهر در دوره های مختلف سرشماری می باشد. نتایج تحقیق حاکی از ان است که به علت انتقال صنایع و مراکز خدماتی آلوده و مزاحم از شهر تهران و هدایت بخشی از مهاجران وارده به منطقه تهران به سمت شهر اسلامشهر، این شهر علاوه بر رشد سریع جمعیت، تحولات کاربری شدید و بی برنامه ای را نیز طی دوره های اخیر پشت سر گذاشته است که این مسئله پیامدهای نامطلوب اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی زیادی را به وجود آورده است. لذا با توجه به اهمیت این موضوع برای جلوگیری از مهاجرت های بی رویه و حفاظت از تغییر این کاربریی ها باید به فکر راهکارهای اساسی بود.

اسلامشهر، تحولات جمعیت، مهاجرت، تغییر کاربری اراضی