شیوا غفاری جباری - کارشناس ارشد معماری، دانشکده معماری، دانشگاه علم و صنعت ایران

یکی از مسائل مهم در معماری معاصر ایران، مسئله بحران هویتی است که دامنگیر معماری ایران گردیده است. در میان عوامل متعددی که در این بحران دخیلاند، حضور دو عامل بیش از بقیه به چشم میخورد: 1-ناگزیر بودن استفاده از تکنولوژی و آثار سوءعدم هماهنگی فرهنگ مصرف تکنولوژی با فرهنگ کشورها 2- عدم توجه به هویت معماری اسلامی ایرانی. لذا فرضیه این پژوهش بر این است که با پرداختن به این موارد میتوان راهکارهایی را برای مواجهه با بحران معماری معاصر ایران ارائه داد. قابل ذکر است که در دنیای کنونی تکنولوژی توجه گستره وسیعی از کارفرمایان و طراحان را بخود جذب کرده است. اما بهرهگیری بدون ملاحظهآن باعث گردیده است مطالعات جامعی در زمینه آثار فرهنگی و محتوایی آن صورت نگیرد. لذا با قائل شدن محتوایی برای تکنولوژی میتوان آن را در مسیر صحیح جهتدهی کرد. حال سوال این پژوهش بر اینست که آیا میتوان تکنولوژی را در جهتی هماهنگ با اصول و اهداف معماری اسلامی بکار بست؟ به منظور پاسخ دادن به این سوال لازم است اصولی برای طراحی موردتوجه قرار گیرد که با اصول معماری اسلامی بیشترین نزدیکی را داشته و در ضمن به امر تکنولوژی نیز در آن پرداخته شده باشد. بدین منظور معماری بیونیک که ترکیبی از مفاهیم تکنولوژی و بیولوژی است مد نظر قرار گرفته و اصول آن به صورت موردی با اصول معماری اسلامی مورد مقایسه قرار می گیرد. در این مقاله از روش تحقیق توصیفیتحلیلی و جمعآوری اطلاعات به شیوهکتابخانهای، بهمراه مطالعات میدانی بهره گرفته شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد معماری اسلامی ایران در مفاهیمی نظیر پیچیدگی، تحرک، انرژی و متابولیسم، درک و ارتباط و کنترل دارای مفاهیم مشترک با اصول معماری طبیعتگرا میباشد و میتوان برخی از این اصول را بصورت همراستا با معماری اسلامی و درجهت تحقق اهداف آن بکار برد

معماری اسلامی، پیچیدگی، انرژی و متابولیسم، درک و ارتباط، تحرک، کنترل