معصومه احمدی - کرج بخش فیزیولوژی مولکولی پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی
طاهره حسنلو - کرج بخش فیزیولوژی مولکولی پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی
سید مجتبی خیام نکویی - کرج بخش فیزیولوژی مولکولی پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی
محمدرضا بی همتا - کرج بخش فیزیولوژی مولکولی پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی

سیلیمارین به مجموعه ای از ترکیبات فلاونولیگان موجود در بذر گیاه خار مریم Silybum marianum( L.) Gaerten (خانواده کومپوزیته) اطلاق می شود که در درمان بیماری های کبدی استفاده می شود . در این پزوهش اثرات Fusarium proliferatum به عنوان محرک بر میزان رشد و تولید سیلیمارین ریشه های مویین خار مریم بررسی شد. قطعاتی از ریشه های مویین یک ماهه در فلاسک های حاوی 50 میلی لیتر محیط موراشیج و اسکوگ به مدت یک ماه کشت شدند. تحریک با اضافه نمودن عصاره قارچ در غلظت های مختلف (0، 10، 20 میلی گرم در لیتر) و نمونه برداری در دوره های زمانی 0، 12، 24، 48 و 72 ساعت انجام شد. برای اندازه گیری میزان سیلیمارین از روش کروماتوگرافی مایع بالا استفاده شد. بالاترین میزان تولید سیلیمارین (0/34 میلی گرم بر گرم وزن خشک) در ریشه های تیمار شده با غلظت 20 میلی گرم در لیتر از عصاره قارچ در پایان 72 ساعت مشاهده شد که 1/88 برابر کنترل بود. بالاترین مقدار وزن خشک (0/45 گرم) در محیط های تیمار شده با 10 کیلی گرم در لیتر عصاره قارچ، 72 ساعت پس از اعمال تیمار مشاهده شد که بیشتر از میزان آن در نمونه شاهد (0/33 گرم) بود. با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش پیشنهاد می شود که از عصاره قارچ F. proliferatum در غلظت های بالا، برای افزایش تولید سیلیمارین در کشت ریشه های مویین گیاه خار مریم استفاده شود.

خار مریم، Fusarium proliferatum، محرک، ریشه مویین، سیلیمارین