حمیدرضا صارمی - استادیار دانشگاه تربیت مدرس، ایران، تهران
محمد هادیان پور - مدرس گروه معماری دانشگاه آزاد اسلامی ایران، بروجرد
زهره احدیان - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات بروجرد

نور عامل بسیار مهمی در معماری به شمار می رود. کاربرد نور در معماری احساسی معنوی و عرفانی به فضای معماری به ویژه فضاهای مقدس و مذهبی می بخشد. نور در دوره ها و سبک های مختلف معماری با هدفی خاص به کار گرفته شده است. درفضاهای معماری ایرانی از سلسله مراتب تاریکی و نور در جهت حرکت به فضاهای مختلف استفاده شده است. شدت نور و تاریکی در فضاهاست که اهمیت این سلسله مراتب را مشخص می کند و این سلسله مراتب در معماری سنتی ایران به ویژه در مکان های مذهبی جایگاه ویژه ای دارد. در مسجد، منبع نور نقش مهمی را ایفا می کند. نور این توانایی را دارد که از لحاظ حس بصری بهفضا وسعت ببخشد و فضایی که پر از تضاد سایه روشن هاست سرشار از نیروهای بصری است. کنتراست شدید نور در یک فضای مقدس مانند مسجد از اهمیت زیادی برخوردار است، چون به مخاطب کمک می کند تا از تعلقات دنیوی رهایی پیدا کند و آمادگی حضور در این مکان مقدس را داشته باشد.در مسجد شیخ لطف الله در اصفهان این تضاد سایه روشن ها به خوبی قابل درک است و مخاطب را تحت تاثیر قرار میدهد.در این تحقیق ابتدا به بررسی نور و مفهوم آن در جایگاه معماری و عرفان اسلامی می پردازیم وسپس به کارگیری هوشمندانه آن را در مسجد شیخ لطف الله مورد بررسی و باز شناخت قرار می دهیم.

نور، معماری اسلامی، معماری مذهبی، مسجد، مسجد شیخ لطف الله