مهدی خاک زند - دکتری معماری منظر، استادیار دانشگاه علم و صنعت ایران
کوروش آقابزرگی - کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین
نگین لرکی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات البرز

امروزه پایداری به نحوگسترده ای به عنوان رویکردی بنیادین، برای هر نوع توسعه از جمله توسعه گردشگری پذیرفته و در مباحث علمی و آکادمیک، گردشگری پایدار به عنوان مفهومی نو برای مقابله با آثار مخرب توسعه گردشگری مطرح شده است. از طرف دیگر حفظ و نگهداری محیط های طبیعی، به ویزه جاذبه های طبیعی در اولویت رسالت سازمانی نهادهای مرتبط با محیط زیست قرار دارد. رشد روزافزون گردشگری و همراه با آن طبیعت گردی این مهم را ایجاب می کند تا از اصول و مفاهیم مختلف در خصوص پایداری زیست محیطی بیشتر استفاده شود، که توسعه پایدار از این دسته مفاهیم می باشد. بنا بر بررسی های سازمانی جهانی گردشگری، گردشگری حلال به نوع خاصی از گردشگری مذهبی، منافع کشف نشده بسیار و شانس های تجاری زیادی را به کشورهای مسلمان و به ویژه آسیای میانه ارائه می کند. در واقع گردشگری حلال، نوعی از گردشگری مذهبی است که تمام فعالیت های آن از نظر قوانین اسلامی مجاز شمرده می شود. بر همین اساس پژوهش حاضر به تبیین و تشریح ابعاد گردشگری حلال با توجه به شاخصه های توسعه پایدار می پردازد. این مطالعه نیز به روش تحلیل محتوا بوده که با بررسی مفاهیم و رویکردهای نظری مربوطه به تحلیل و ارزیابی آنها نیز پرداخته شده است. نتایج نشان می دهد که ردشگری حلال، می تواند دستاوردهای اقتصادی و اجتماعی فرهنگی مثبتی برای جوامع به همراه داشته باشد و همچنین موجب ارتقای سطح کیفی زندگی جامعه میزبان شده و منافع آنها را در اجرای برنامه ریزی توسعه گردشگری پایدار تأمین کند.

توسعه پایدار، گردشگری حلال، ابعاداجتماعی فرهنگی، ابعاد اقتصادی