نبی خلیلی اقدم - فوق لیسانس زراعت
ابوالفضل مساعدی - دانشیار گروه آبیاری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

دردهه های اخیر در بین حوادث طبیعی که جمعیت های انسانی را تحت تاثیر قرار داده ، پدیده خشکسالی از نظر فراوانی، طول مدت، سطح تحت پوشش، تلفات جانی، خسارات اقتصادی و اثرات اجتماعی دراز مدت ، بیشتر از سایر بلایای طبیعی بوده است. علیرغم خساراتی که پدیده خشکسالی به منابع آب، کشاورزی، محیط زیست و ... وارد می آورد. این پدیده هنوز به خوبی شناخته نشده است. تحقیق حاضر به منظور بررسی پدیده خشکسالی و روند وقوع آن در شهر کرمان، انجام شده است. به این منظور از امار بارندگی ماهیانه ایستگاه سینوپتیک کرمان از سال آبی 1350-51 الی 1383-84 و از شاخص نمره Z-Score)Z یا ZSI) استفاده شده است. پریودهای زمانی که وقوع دوره خشکسالی در انها مورد بررسی قرار گرفته است . شامل 22 پریود بوده که از آن جمله می توان به پریودهای ماهیانه، فصلی ، دوره زراعی، مجموع دی الی شهریور و سالیانه اشاره نمود. نتایج این تحقیق نشان میدهد که در طوب دوره آماری در اغلب پریودهای خشکسالی ، و تر سالی با شدت های متفاوت مشاهده شده است، ضمن اینکه در بیشتر سالها شرایط در حد نرمال و یا نزدیک آن بوده است. بیشترین دامنه تغییرات شاخص نمره Z در ماههای مهر و خرداد وکمترین آن در ماه بهمن مشاهده شده است. نوسانات بارندگی در دوره های مشابه بسیار شدید می باشد به گونه ای که در یک فصل مشابه در دو سال متوالی مقدار بارندگی بیش از دو برابر تفاوت دارد. به نظر می رسد که دوره های خشکسالی و ترسالی با نوسانات بسیار شدید همراه باشند. بگونه ای که پیش بینی بارندگی بر اساس سری زمانی مشاهده شده، نمی تواند بخوبی و با دقت قابل قبولی صورت گیرد.

خشکسالی ، سیکل خشکسالی ، شاخص ZSI ، ضریب تغییرات بارندگی ، کرمان