مقصود فراستخواه - عضو هیئت علمی موسسه پژوهش و برنام هریزی آموزش عالی

برنامه ریزی در اندیشه مدرن از مفهوم سوژگی و خودبنیادی بشر و اصل عقلانیت نشأت یافت. مدرنیته، انسان را فاعل شناسا و کارگزار عالم تلقی می کرد که می بایستی برای زندگی خود با تکیه بر خرد خویش و با توسل به روش و تکنیک، تدبیر و برنامهریزی بکند. در آرای ماکس وبر، برنامهریزی به معنای صور تبندی عقلانی و کارآمد امور بود، معمولاً در زیر مجموعهی هر برنامه 1، طرحها 2 و سپس پروژهها تعریف میشود و سرانجام هدفگیریهای خاص صورت میگیردMatteson & Ivancevich,1993:53-59 فردریک تایلور در سال 1911 ، به عنوان پیشرو انقلاب مدیریت علمی 3 برنامهریزی را با کلید واژههایی مانند سنجش علمی حرکت و زمان و کار، طراحی و طبقهبندی منظم عملیات، پیشبینی هزینهها و دستورالعملهای صرفهجویی، استانداردهای لازم برای نظارت و مانند آن تعریف کرد. فایول ، مهندس فرانسوی با استفاده از تجربه 50 سال مدیریت در بخش صنعت، در کتاب فن ادارهی عمومی و صنعتی 1916 برنامهریزی را نخستین و مهمترین کارکرد مدیریت دانست که کارکردهای دیگر مانند سازماندهی، رهبری، ایجاد هماهنگی و نظارت، در پی آن میآید. فایول برنامهریزی را با تعابیری همچون، پیشبینی 1، مطالعه منابع و امکانات و تخصیص عقلانی آنها، تعریف فرصتها،تعیین وسایل و طراحی راههای رسیدن به اهداف و... توضیح داد.