اردوان قربانی - هیات علمی دانشگاه محقق اردبیلی
محمد مشفق - کارشناس آب و خاک سازمان - جهاد کشاورزی استان اردبیل
حسین آهنی - کارشناس اداره منابع طبیعی استان فارس
حمید الیاسی بروجنی - کارشناس سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور

یکی از برنامه های مدیریتی در جهت اصلاح و احیا ء پوشش گیاهی و حفاظت خاک در سطح حوضه های آبخیز توزیع مطلوب منابع آب در سطح مراتع می باشد . در این مطالعه چگونگی توزیع منابع آب دائمی ( چشمه و چاه ) حوضه آبخیز کفتاره اردبیل با استفاده از سامانه موقعیت یاب جهانی 2 ثبت و به لایه اطلاع اتی مرز حوضه در محیط GIS اضافه شد . سپس با در نظر گرفتن شرایط توپوگرافی و شیب حو ضه که به صورت یک لایه به محیط GIS اضافه شده بود شرایط مکانی حوضه در سه قالب دشت و اراضی مسطح، دامنه های با شیب ملایم و دامنه های شیب دار مورد توجه قرار گرفت . با در نظر گرفتن نوع دام و فواصل مورد نیاز برای شرب نوع دام با استفاده از دستور بافر ) 3 در ) GIS با مرکزیت منابع آب مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و نقاط با محدودیت کمبود آب مشخص گردید . سپس پتانسیل منابع آب های زیر زمینی که به صورت یک لایه اطلاعاتی در محیط GIS اضافه شده بود از نظر تامین آب در مناطق با محدودیت کمبود آب مورد ارزیابی قرار گرفت . نتایج حاصله نشان داد که : (1 با در نظر گرفتن منا بع آب داخل و خارج حوضه ( منابع آب حاشیه مرز حوضه در حو ضه های مجاور ) از نظر توزیع و پوشش منابع آبی مورد نیاز دام نتایج متفاوتی بدست می آید . (2 برای برآورد نیاز آبی دام با تلفیق منابع آبی داخل و خارج حو ضه شرایط بهتری بدست می آید . بخشی از منابع آب مورد استفاده در این شیوه در سامان روستاهای خارج از حو ضه قرار می گیرد . بنابراین سامان عرفی و امکان استفاده از این منابع آب باید مورد توجه قرار گیرد . (3 عرصه های با محدودیت کمبود آب در سطح حو ضه با استفاده از منابع آب داخل و خارج حوضه مشخص گردید . (4 محل مناسب احداث چاه ب رای تامین آب دام با توجه به پتانسیل منابع آب زیر زمینی تعیین گردید . این روش و چ ارچوب با تهیه لایه های اطلاعاتی مورد نیاز که عمدتا در مطالعات آبخیزداری کشور در حال تولید می باشد، می تواند در حو ضه های آبخیز دیگر مورد استفاده قرار گیرد . از نتایج حاصله می توان در شناخت و برنامه ریزی توزیع مطلوب دام در مراتع در راستای مدیریت اصولی و پایدار حوضه های آبخیز استفاده کرد .

مدیریت آبخیز؛ مدیریت منابع مرتعی؛ منابع آب دام؛ GPS ؛GIS