جواد بابایی - دکترای برنامه ریزی شهری و استادیاردانشگاه
فرناز هنری - دانشجوی کارشناسی مهندسی شهرسازی،دانشگاه خاوران
مریم سوقندی - دانشجوی کارشناسی مهندسی شهرسازی،دانشگاه خاوران
شهرزاد محمدیان مقدم - کارشناسی ارشد معماری و استادیار دانشگاه خاوران

یکی از معضلات اجتماعی- اقتصادی جهان امروز، بروز و گسترش حاشیه نشینی است. هرچند موضوع حاشیه نشینی به لحاظ زمانی، پیشینه ای تاریخی دارد، اما در چند دهه اخیر این مسئله به خصوص در کشورهای جهان سوم نظیر ایران به دلایل مختلفی مانند افزایش جمعیت و در پی آن افزایش مهاجرت از نقاط روستایی به شهری گسترش زیادی پیدا کرده است. حاشیه نشینانی که اغلب از خانواده های پرجمعیت تشکیل می شوند و غیرقانونی و بدون هیچ برنامه ای در لبه های شهری اسکان می شوند و همین بی نظمی انواع آسیب های اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی و ... را بر کل پیکره شهر وارد میکند. بر پایه همین مشکلات بود که مدیران و برنامه ریزان شهری به فکر طرحی با عنوان روش توانمندسازی برآمدند. طرحی که بر پایه به رسمیت شناختن حق سکونت ساکنین، تأمین زیرساخت ها و خدمات اجتماعی و درنهایت توسعه و نوسازی این مناطق بود. دلیل انتخاب شهر مشهد به عنوان موضوع حاشیه نشینی به خاطر نقش مذهبی آن و همچنین سهم بالای جمعیت حاشیه نشین این شهر است، به طوری که طبق آخرین آمار رسمی شهرداری، 1200000 نفر جمعیت حاشیه نشین وجود دارد که در تمام جهات اصلی شهر این مناطق شکل گرفته اند. برای ساماندهی این مناطق و بهبود وضعیت آنها از جندین طرح مانند ایجاد کمربندی سبز شهر مشهد یا توانمندسازی این مناطق برای عمران و بهسازی، برنامه ریزی و پیشنهاد شده است.

حاشیه نشینی ، شهر مشهد ، جمعیت ، رشد و توسعه