مرتضی حسن پور - کارشناس ارشد معماری دانشگاه علوم و تحقیقات آیت الله آملی
سیدعلی سیدیان - استادیار گروه معماری دانشگاه مازندران

معماری تکایا بعنوان نماد فرهنگی شیعه ، ماهرانه با انعکاس تفکر شیعه واصول معماری ایرانی به حفظ پایداری اجتماعیپرداخته است.باتوجه به نقش محوری معماری بومی که همساز با اقلیم وطبیعت مازندران میباشد ومعماری مقدس تکایاهمواره تحت تاثیر اصول دین اسلام واعتقادات مذهبی شیعه می باشدبررسی مسئله پایداری با رویکرد اجتماعی رویکردنوین و بی سابقه نیست. شناسایی توانمندی و تاثیر تفکر شیعه و اصولمعماری ایرانی اسلامی تکایا این توانمندی را برایاین تحقیق میسر ساخته است که ساختار معماری مقدس شیعه در تکایا نه تنها خودش بر محور پایداری اجتماعی استبلکه در ارتباط با زندگی مردم جامعه نمایانگر اندیشههای تمدن اسلامی علویان هست ودر واقع انسان امروزی را باپیشینه و ریشه های فرهنگی واجتماعی خویش آشنا میسازد و حلقه اتصال دیروز به امروز و فردا می باشد. تکایا ازمهمترین دستاوردهای اعتقادی وفکری وفلسفی وهنری وفرهنگی معماری پایدار است که از ماندگاری ویژه برخورداراست وهم اینکه بر رفتار وشخصیت و منش انسانها اثر می گذارد. معماری تکایای تبلور تفکر آرمانی شیعه بعنوان نمادهویت بخش مدینه فاضله با اصول پایداری اجتماعی میباشد که به مثابه نگینی بر تارک شهر اسلامی می درخشد. هدفاز این پژوهش در پی رازها و رمزها و الگوهای ماندگاری وجاودانگی در معماری تکایا با توجه به اصول اعتقادی تفکراتمعماری شیعه می باشد. نتایج این تحقیق بر این مهم استوار است که رابطه اساسی معماری تکایا وپایداری اجتماعی دروجود عناصر معنا ومعنویت وهویت حس مکان و تعلق خاطر وفرهنگ سنت دین و عدالت امنیت وهمبستگی وحدتمی باشد. جامعه آماری با توجه به عوامل هویت بخش به تفکر شیعه در کالبد معماری مقدس در شهرستان آمل وتعصبات طایفه اسک، به بررسی سه تکیه مربوط به طایفه اسک که شامل: تکیه روستای اوجی آباد (نماد قشلاق)، تکیهاسک آمل (نماد شهر) و تکیه اسک لاریجان (نماد ییلاق) می باشد بصورت مطالعات کتابخانه ای و پژوهش های میدانی،مورد مطالعه قرار گرفته است.

معماری، پایداری اجتماعی، هویت، امنیت، شیعه، تکایا