فاطمه ادب - دانشجوی کارشناسی ارشد سازه های هیدرولیکی، دانشگاه سمنان
حجت کرمی - استادیار گروه مهندسی آب و سازه های هیدرولیکی، دانشگاه سمنان
سعید فرزین - استادیار گروه مهندسی آب و سازه های هیدرولیکی، دانشگاه سمنان
سارا فهیم فر - کارشناس ارشد عمران آب، دانشگاه علوم و تحقیقات فارس

بررسی نظریه آشوب در مطالعات اخیر هیدرولوژی و منابع آب نشان می دهد که این نظریه کمک زیادی به تحلیل و پیشبینی پدیدههای غیرخطی پویا داشته است. از جمله کاربردهای این نظریه، آنالیز سری زمانی جریان رودخانه است. در تحقیق حاضر، به مطالعه سری زمانی دبی جریان رودخانه کارون در طول دوره آماری 45 ساله، در مقیاس زمانی ماهانه، با استفاده از مفاهیم نظریه آشوب، ترسیم فضای فاز و روش بعد همبستگی پرداخته شده است. بدین منظور، پس از محاسبه زمان تأخیر با روش میانگین اطلاعات متقابل و محاسبه بعد محاط با روش نزدیکترین همسایه کاذب، فضای فاز ترسیم شده است. در ادامه، روش بعد همبستگی جهت بررسی آشوبپذیری جریان ماهانه رودخانه مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان می دهد که بعد همبستگی در حدود 2/704 میباشد. این مقدار غیرصحیح نشان می دهد که دبی جریان تصادفی نیست. بنابراین، با استفاده از روش دینامیک آشوبی می توان جریان رودخانه را در این مقیاس پیش بینی کرد.

نظریه آشوب، زمان تأخیر، بعد همبستگی، بازسازی فضای حالت، رودخانه کارون