مینا تقی زاده - دانشجوی دکتری و دانشیاران پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
محسن کافی - دانشجوی دکتری و دانشیاران پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
محمدرضا فتاحی مقدم - دانشجوی دکتری و دانشیاران پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
غلامرضا ثواقبی - دانشجوی دکتری و دانشیاران پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

اخیراً استفاده از گیاهان تجمع کننده فلزات سنگین برای پالایش مناطق آلوده بسیار مورد توجه قرار گرفته است. سرب یکی از مهمترین آلاینده هایی است که تجمع غلظت های نسبتاً بالایی از این فلز در برخی مناطق گزارش شده است. در این تحقیق توانایی تحمل بذر جنس های چمن در مرحله جوانه زنی به غلظت های مختلف سرب و در مرحله استقرار گیاه بررسی گردید. در بخش اول این تحقیق نیترات سرب در غلظت های 0، 200، 400، 800 و 1000 میلی گرم در لیتر در مرحله جوانه زنی به کار برده شد. بخش دوم با اضافه نمودن غلظت های 0، 200، 400 و 800 میلی گرم در لیتر نیترات سرب به خاک در مرحله استقرار اجرا گردید. صفاتی که در این آزمایش ها اندازه گیری شدند، شامل درصد جوانه زنی، روند جوانه زنی در طی زمان، طول ریشه چه، طول ساقه چه، طول اندام هوایی و ریشه، وزن تر اندام هوایی و ریشه، وزن خشک اندام هوایی و ریشه، عرض برگ، میزان کلروفیل برگ و میزان تجمع سرب در اندام هوایی و ریشه بود. طبق نتایج با افزایش غلظت سرب، درصد جوانه زنی و طول ساقه چه نسبت به شاهد افزایش ولی بر رشد ریشه چه اثر بازدارندگی داشت. فاکتورهای رشدی چمن در مرحله استقرار تحت تأثیر غلظت های سرب قرار نگرفت. میزان تجمع سرب در ریشه ها نسبت به اندام های هوایی بیشتر بود. با افزایش میزان سرب در خاک میزان تجمع سرب دراندام های چمن افزایش یافت. به طور کلی در بین سه جنس مختلف چمن، رایگرس با 473/5 میلی گرم در کیلوگرم و کنتاکی بلوگرس با 1121/5 میلی گرم در کیلوگرم به ترتیب کمترین و بیشترین تجمع سرب را در اندام هوایی داشتند. در حالی که برموداگرس 877/9 میلی گرم در کیلوگرم وزن خشک و رایگرس با 2743/2 میلی گرم در کیلوگرم وزن خشک به ترتیب کمترین و بیشترین تجمع سرب را در ریشه نشان دادند. ارزیابی تحمل و توانایی پالایندگی نشان داد رایگرس می تواند به عنوان یک گیاه پوششی و سوپرجاذب در مکان های آلوده به سرب استفاده شود.

نیترات سرب، پالایش، کنتاکی بلوگرس، رایگرس، برموداگرس