سیدحسن حسینی - استادیار، گروه حقوق، واحد رامهرمز، دانشگاه آزاد اسلامی، رامهرمز، ایران.
سیده فاطمه حسن پور چنارستان علیا - دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی واحد رامهرمز، دانشگاه آزاد اسلامی رامهرمز ایران

قیام عاشورا از مقوله هایی است که در پهنه ی تاریخ نه تنها الگوی شیعیان بلکه الهام بخش همه انسان های آزادی خواه عالم بوده است. این حماسه بزرگ از آغاز تا به حال آثار برکات بی شماری داشته است تا آنجا که گفته می شود علت حدوث دین مقدس اسلام رسالت پیامبر گرامی و علت استمرار و قوام آن نهضت خونین سیدالشهداء و یاران اوست.با توجه بهاهمیت قیام عاشورا هدف اصلی آن امر به معروف و نهی از منکر و قصد اصلاح امت رسول الله(ص) می باشد و همین امر صبغه ای فقهی نیز پدید می آورد لذا هدف پژوهش حاضر بررسی و تحلیل فقهی واقعه عاشورا از منظر فقهی می باشد. و در این پژوهش قیام عاشورا از منظر امر به معروف و نهی از منکر، بغی و شورش، خروج و صلح، پژوهش مخالفت با حکومت باطل و طاغوت و ضرورت قیام، احیای سنت نبوی و امامت بر مردم، مورد بررسی فقهی قرار گرفته و به برخی شبهات نیز با نگاه فقهی پاسخ داده شده است. نکته حایز اهمیت آن است که عامل اصلی برخی تحلیل های اشتباه و نادرست پیرامون این نهضت مقدس این است که بعضی در ارزیابی خود مرحله اصلی آن را که مرحله نهایی است میزان داوری نگرفته اند، بلکه به مراحل ابتدایی و میانی که به مثابه مقدمه نهضت است پرداخته و در واقع مولفه اصلی را با عامل فرعی جابجا کرده اند.

فقه عاشورایی، عاشورا، امر به معروف، بغی، جهاد