فاطمه حسین زاده طلایی - دانش آموخته کارشناسی تولید و بهره برداری از گیاهان دارویی و معطر موسسه آموزش عالی علمی کاربردی جهاد کشاورزی استان همدان
جعفر نیکان - عضو هیات علمی گروه بیماری شناسی گیاهی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان

اسانس ها و عصاره های گیاهی به دلیل داشتن خاصیت ضد میکروبی می توانند جایگزین سموم شیمیایی در کنترل بیماری های گیاهی از جمله کپک پنی سیلیوم باشند. هدف از این پژوهش بررسی اثر ضد قارچی عصاره و اسانس گیاهان آویشن( (Thymus eriocalyx و سیر ( (Allium sativum در کنترل کپک پنی سیلیوم ) (Penicilliom digitatum، جدا شده از مرکبات در شرایط آزمایشگاه می باشد. عصاره اتانولی گیاهان در چهار غلظت 50، 100، 200 و 300 میلی گرم در میلی لیتر و اسانس های گیاهی در چهار غلظت 25، 50 ، 100 و 200 میکرولیتر در میلی لیتر و در سه تکرار به روش انتشار با دیسک دیفیوژن مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که عصاره آویشن اثر بازدارندگی ( قارچ استایی) اندکی داشته به طوریکه اختلاف معنی دار با شاهد نشان نداد اما عصاره سیر در همه غلظت های به کار رفته از رشد قارچ جلوگیری نمود. همچنین اسانس سیر و آویشن در تمام غلظت های به کار رفته از رشد قارچ جلوگیری نمودند. به طوریکه اسانس هر دو گیاه بیشترین درصد بازدارندگی از رشد را در غلظت 200 میکرو لیتر در میلی لیتر داشتند. قطر هاله های ممانعت از رشد قارچ توسط اسانس آویشن و سیر در بالاترین غلظت به ترتیب 34/3 و 21/7 و در کمترین غلظت به ترتیب 16/5 و 12/5 میلی متر بود. بین میانگین قطر هاله عدم رشد در غلظت های مختلف اسانس هر دو گیاه اختلاف معنی دار مشاهده شد.

آویشن، اسانس، سیر، عصاره، کپک پنی سیلیوم، مرکبات