افسانه عسگری پور - دانشجوی کارشناسی ارشد آموزش محیط زیست، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران
محمدجواد امیری - استادیارگروه برنامه ریزی، مدیریت و آموزش محیط زیست، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران
احمد نوحه گر - استادتمام گروه برنامه ریزی، مدیریت و آموزش محیط زیست، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران

ارزیابی اثرات محیط زیستی نوعی ابراز برنامهریزی است که از آن به عنوان مولفه ای اساسی در تصمیم سازی یاد می شود. ازجملهاصول بنیادی این ابزار، ماهیت مشارکتی آن است به طوریکه مشارکت عمومی به عنوان بخش جدایی ناپذیر از ارزیابی اثراتمحیط زیستی شناخته می شود. در قوانین کشورهای توسعه یافته، انجام ارزیابی بدون دخالت و نظر مردم و جوامع محلی، فاقدمفهوم و محتوا میباشد و صرفا یک تمرین فنی و ابزار توجیه کننده سیاسی در برنامه ریزی و مدیریت محیط زیست است.تحقیق حاضر تلاش نمود تا به بررسی جایگاه مشارکت عمومی در ارزیابی اثرات محیط زیستی در ایران، استرالیا و ایالات متحدهآمریکا (به عنوان دو کشور توسعه یافته() بپردازد. به این منظور مقایسات تطبیقی میان قوانین و فرآیندهای ارزیابی در سهکشور صورت پذیرفت و از هر کشور پنج گزارش جهت بررسی نحوه اجرای قوانین، مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج بررسی حاکیاز این مساله میباشد که عدم توجه کافی به جایگاه مشارکت عمومی در مبانی قانونی و آیین نامه ها در ایران، منجر به ضعفاساسی در میزان، سطوح و روشهای مشارکت عمومی در گزارش های ارزیابی شده است. به طوریکه از نمونه مورد بررسی درداخل کشور، تنها 20 درصد گزارشها، آن هم به شکلی محدود تنها به ارایه برنامه مشارکت عمومی اکتفا کرده اند. این درحالیاست که در کشورهای مورد بررسی توجه کافی به جایگاه مشارکت عمومی در مبانی قانونی، به صورت اجرایی در گزارش ها نیزظهور یافته است به طوریکه از گزارش های نمونه گیری شده، 100 درصد آنها به اجرای برنامه مشارکت عمومی پرداخته اند. لذاتجدیدنظر در قوانین و فرآیندهای ارزیابی اثرات محیط زیستی درجهت ارتقاء مشارکت عمومی در ایران کاملا ضروری به نظرمی آید.

مشارکت عمومی، ارزیابی اثرات محیطزیستی، قوانین و فرآیندها، مقایسات تطبیقی