محمود سینایی - گروه شیلات، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد چابهار، جابهار
داوود میرشکار - سازمان حفاظت محیط زیست
مهدی بلوکی - سازمان حفاظت محیط زیست

تغییرات اقلیمی و گرم شدن کره زمین بیشترین اثر خود را بر روی موجودات خونسرد دارند. در بین این موجودات نیز لاک پشت ها به دلیل وابستگی شدید از منظر لانه گزینی و تخم گذاری، تفریخ و خروج تخم ها ،جنسیت تخم ها به درجه حرارت دارای حساسیت و آسیب پذیری بیشتری می باشند. مدل های اکولوژیک نشان می دهد که تغییرات آب و هوایی منجر ب افزایش درجه حرارت سواحل تخم گذاری می گردند. با طی شدن روند گرم شدن کره زمین و با توجه به اثر درجه حرارت بر جنسیت لاک پشت همچنین در آینده شاهد ماده زایی بیشتر در جمعیت لاک پشت ها در نواحی مختلف کره زمین خواهیم بود که این مسیله نیز به نوبه خود منجر به تهدید جمعیت آن ها و تشدید روند انقراض آن ها خواهد شد در نوزادان لاک پشت دریای به دلیل عدم وجود اندام خارجی تعیین جنسیت از طریق بررسی مورفولوژی آن ها امکان پذیر نمی باشد. یک راه حل خوب و مطمین در تعیین جنسیت آنالیز بافتی گناد نوزادان است که این امر مستلزم کشتن نوزادان بوده که از نظر حفاظتی مناسب نمی باشد. روش های متعددی جهت انجام این کار صورت می گیرد، به عنوان مثال بررسی میزان استروژن و پروژسترون خون لاک پشت و یا بررسی کوریوآلانتوییک توسط روش های رادیوایمنواسی از روش های غیر کشنده تعیین جنسیت است. با این حال در نوزادان لاک پشت، پیش بینی جنسیت آن ها بر اساس درجه حرارت ساحل، درجه حرارت لانه و دوره زمانی انکوباسیون امری متداول و مورد قبول است. درجه حرارت مهم و تاثیرگذار در تعیین جنسیت مربوط به اواسط دهه سوم دوره انکوباسیون تخم لاک پشت است. جهت تخمین تاثیر درجه حرارت بر جنسیت نوزادان، درجه حرارت لانه در مرکز حفره تخم گونه لاک پشت سبز در سواحل شمالی دریای عمان مورد بررسی قرار گرفت، جهت قرایت درجه حرارت از ترموکوبل با ثبات دیجیتال مدل استفاده گردید. میانگین درجه حرارت لانه در دوره زمانی تعیین جنسیت (اواسط دهه سوم دوره انکوباسیون) نشان می دهد که جمعیت لاک پشت سبز دریایی تخم گذار در سواحل شمالی دریای عمان به سمت ماده زایی تمایل پیدا کرده است. بررسی نحوه و چگونگی اثرات گرمایش زمین بر جنسیت نوزادان لاک پشت در سواحل مختلف می تواند گامی مهم در راستای اجرای برنامه های حفاظتی و یا احیاء و بازسازی باشد.

جنسیت، لاک پشت سبز، دریای عمان، اقلیم، Chelonia mydas