مهدی عزیزی حرمت - دانشجوی کارشناسی رشته زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان پردیس شهید مقصودی همدان

یکی از مسائل مهم و مورد مناقشه میان حافظ پژوهان و به طور کلی پژوهشگران زبان و ادبیات فارسی، مسئله عرفان در شعر حافظ است،برخی با استناد به برخی از شواهد و کلمات در اشعار وی، او را شاعری محض خوانده اند و عده ای تنهابه عرفان وی نظر داشته اند و عده ای هم با بیانی بی خردانه، و تنها با استناد به واژگانی از قبیل می و ساغر و قدح و شاهد، او را فردی عیاش و لذت جو و بی بهره از عرفان دانسته اند و نه از منظر شاعرانه و نه از منظر عارفانه، جایگاهی برای وی در نظر نگرفته اند. ما در این پژوهش با توجه به منابع گوناگون به بررسی این دو عنصر مهم در اشعار وی و همچنین به بیان نظرات گوناگون پیرامون این مسئله پرداخته ایم و خواهیم گفت که اگرچه در قیاس با شاعری چون موالنا، سعدی و عطار در درجه عرفان پایین تری قرار می گیرد اما احوال و مقامات عرفانی هم داشته است و نمی توان جایگاه عرفانی وی را انکار کرد.

ادبیات عرفانی، حافظ، عرفان، شاعر