حسین آشوری - استاد مدعو دانشگاه علوم قرآنی شیراز - استاد مدعو حوزه علمیه
محمد صالح شریف عسکری - دانشیار بخش زبان و ادبیات عرب دانشگاه خوارزمی تهران
سید عدنان اشکوری - رئیس بخش زبان و ادبیات عرب دانشگاه خوارزمی تهران
علی پیرانی شال - دانشیار بخش زبان و ادبیات عرب دانشگاه خوارزمی تهران

اعراب، بارزترین ویژگی زبان عربی است و مهم ترین نقش را در روند معناشناختی متن ایفا می کند اما توجه بیش ازحد نحویان به این پدیده زبانی، موجب شد تا از توجه به دیگر قرینه های درون متنی و برون متنی موجود در ذات زبان که منجر به فهم معنا می شود، بازمانند.  جایگاه اغراق آمیز اعراب در اندیشه زبان شناسان عرب، آنان را به تدوین تبصره ها و ابواب نحوی غریب جهت تثبیت حاکمیت اعراب واداشته است. خفض به جوار ازجمله این ابواب است. خفض به جوار، معنایی اشتباه برخلاف معنای حقیقی ارائه می دهد و به رغم مجرور بودن لفظ، دربردارنده معانی رفعی و نصبی است.  پژوهش پیش رو با رویکرد تحلیلی انتقادی، ناتوانی اعراب را در افق آیات قرآن کریم و از طریق تحلیل باب خفض به جوار اثبات می کند. بر طبق داده های پژوهش: 1. اعراب، توان تبیین همه معانی متن را ندارد؛ 2. گاهی علائم اعرابی، معنای اشتباهی را منتقل می کند که در نتیجه، نیازمند علوم دیگری همچون آواشناسی، بلاغت و لغت است؛ 3. برخی ابواب نحوی در جهت تحمیل سیطره اعراب بر زبان وضع شده اند.

قرآن کریم, نحو, اعراب, ناکارآمدی اعراب, خفض به جوار