سعید ابراهیمی - داشکده اقتصاد مدیریت بازرگانی دانشگاه تبریز
سیدکمال صادقی - دانشکده اقتصاد، مدیریت و بازرگانی دانشگاه تبریز
محمدباقر بهشتی - دانشکده اقتصاد، مدیریت و بازرگانی دانشگاه تبریز
رضا رنج پور - دانشکده اقتصاد، مدیریت و بازرگانی دانشگاه تبریز

چکیده این مطالعه می­کوشد با استفاده از ریزداده­های طرح هزینه درآمد خانوار که توسط مرکز آمار ایران جمع­آوری و منتشر می­شود  نابرابری درآمدی را  میان استان­های ایران به تفکیک مناطق شهری و روستایی، طی اجرای پنج برنامه توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، اندازه­گیری نماید تا زمینه را برای اعمال سیاست­های خردمندانه در جهت متعادل کردن توزیع درآمد در سطح کشور فراهم کند.برای بررسی روند نابرابری، ضریب جینی، شاخص تایل، شاخص اتکینسون و نسبت پراکندگی و نیز شاخص رفاه سن برای کل کشور و نیز همه استان­ها برآورد می­شود. طیق یافته­های تحقیق، سه معیار ضریب جینی، شاخص تایل و اتکینسون نتایج سازگاری از روند نابرابری ارائه و یکدیگر را تایید می­کنند. شاخص­های نابرابری طی دوره 1369 تا 1394 بطور نوسانی تغییر کرده­اند اما بطور کلی دارای روند نزولی هستند که حکایت از بهبود توزیع درآمد در هر دو جامعه شهری و روستایی دارد. بیشترین کاهش نابرابری در مناطق شهری به ترتیب مربوط به استان­های آذربایجان­غربی، ایلام، بوشهر،کرمانشاه و زنجان و در مناطق روستایی مربوط به استان­های سمنان، یزد و هرمزگان است. در حالی­که برنامه دوم توسعه توفیق کمتری در کاهش شاخص­های نابرابری داشته، برنامه پنجم توسعه موفق­ترین برنامه در این زمینه بوده است. محاسبه شاخص رفاه سن نشان می­دهد که در دوره دهه ساله اخیر، پایین بودن شاخص­های نابرابری منجر به افزایش رفاه خانوارها نشده است. دلیل آن تغییرات شاخص بهای کالا و خدمات شهری و روستایی و رشد منفی متوسط هزینه­های خانوار بدلیل تحمیل هزینه­های سنگین بر اقتصاد کشور است که متاسفانه آثار آن در وضعیت رفاه خانوارهای شهری و روستایی نمود پیدا کرده و موجب فقیرتر شدن بخش بیشتری از مردم جامعه شده است. از این­رو در تفسیر ضرایب نابرابری باید با درنظر گرفتن تمامی جوانب اقدام به تصمیم­گیری و سیاست­گذاری در مورد آن نمود. طبقه­بندی JEL:D31, D63, I3 واژه های کلیدی: توزیع درآمد، ضریب جینی، شاخص تایل، شاخص اتکینسون، شاخص سن، استان­های ایران

واژه های کلیدی: توزیع درآمد, ضریب جینی, شاخص تایل, شاخص اتکینسون, شاخص سن, استان­های ایران