محمدمهدی فراحی - استادیار گروه مدیریت دانشگاه فردوسی مشهد
فاطمه بیگی نصرابادی - دانشجوی دکتری مدیریت رفتار سازمانی دانشگاه فردوسی مشهد

تفکر سیستمی به عنوان یکی از هشت مهارت حیاتی اندیشیدن معرفی شده است که به مشاهده یک پدیده به صورت یک کل تاکید دارد. هدف پژوهش حاضر مطالعه ادبیات در خصوص مهارت تفکر سیستمی و راهکارهای توسعه و ارزیابی آن با رویکردی رفتاری است. در حقیقت این مقاله تلاش دارد بر جنبه های شناختی- رفتاری تفکر سیستمی (در مقابل جنبه های ابزاری آن) تاکید نموده و مهارت تفکر سیستمی را به عنوان مهارتی نرم و متشکل از کسب بینش و کاربرد بینش به صورت توامان در نظر گرفته و به دنبال راهکارهایی جهت توسعه این مهارت باشد. به این منظور مطالعه ای مروری متشکل از مرور سیستماتیک و مرور انتقادی بر ادبیات توسعه مهارت تفکر سیستمی انجام شد. نتایج حاصل از تحلیل محتوای ادبیات پژوهش نشان داد در کنار این که چه در داخل کشور و چه در خارج کشور، کمتر به تفکر سیستمی با رویکرد مطرح شده، پرداخته شده است؛ بخش عمده ای از الگوهای موجود توسعه تفکر سیستمی آن را متشکل از ابعاد شناختی، ابعاد رفتاری و ابعاد ساختاری دانسته اند. در حقیقت این پژوهش ها نیز در تبیین و توسعه مهارت تفکر سیستمی آن را دارای جنبه های شناختی و رفتاری و به عنوان نوعی مهارت تفکر مورد نیاز همگان دیده اند تا اینکه تفکر سیستمی را صرفا به عنوان ابزاری جهت مدل سازی و شبیه سازی و یا ابزاری کمی جهت حل مسائل و صرفا مورد نیاز متخصصان سیستمی بدانند.

توسعه تفکر سیستمی، مهارت شناختی رفتاری، مطالعه مروری.