اولویتهای پژوهشی رشته های مختلف کشاورزی و منابع طبیعی صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور

امروزه توسعه بدون توجه به کشاورزی و جوانب ترقی و پیشرفت آن همانند حباب روی آب است که دیر یا زود محکوم به شکست می باشد. به همین جهت توجه به فناوری های جدید کشاورزی و منابع طبیعی بسیار لازم و ضروری به نظر می رسد.

کار گروه کشاورزی و منابع طبیعی به دلیل گستردگی کشورمان، با تنوع قابل توجهی در طرح های پژوهشی ارایه شده از سوی پژوهشگران مواجه است.

این کار گروه از جمله کار گروه های با سابقه بشمار می آید. سابقه تاسیس آن به سال 1384 برمی گردد. اعضای آن ،  اساتید برجسته در علوم کشاورزی و منابع طبیعی از دانشگاه ها و مراکز علمی-پژوهشی معتبر می  باشند.این کارگروه طرح های پژوهشی که مشوق تولید محصولات کشاورزی با اتکا به استعداد های بومی هستند را مورد توجه قرار داده و در بخشهای مختلف کشاورزی و منابع طبیعی ، با تصویب و اجرای طرحهای لازم در پیشبرد اهداف و بهره وری هر چه بیشتر از آب و خاک و اراضی کشاورزی توانسته است، گامهای موثری بردارد.

اولویتهای پژوهشی:

مدیریت، آموزش و ترویج کشاورزی

1.تهیه و تدوین شاخصهای ممیزی در علوم کشاورزی ایران

2. ضعف ها در زمینه های مختلف سیاستگذاری، برنامه ریزی، مدیریت و اقتصاد کشاورزی و ارایه راهکارها

3.چالش های اخلاقی و علمی در آموزش های مهندسی کشاورزی و ارایه راهکارها

4.  چگونگی توسعه صنایع تبدیلی تقویت کننده بخش کشاورزی در مناطق تولید محصولات کشاورزی با توجه به پایداری روستاها و ایجاد اشتغال

5. اولویت ها و روشهای  بهینه استفاده از بودجه های تعلق گرفته به امور آبادانی و توسعه روستاهای کشور

6.  اصلاح روشهای آموزش و ترویج کشاورزی و منابع طبیعی به منظور افزایش بهره وری

7.  چگونگی مدیریت حوزه های آبخیز کشور به نحوی که پایدار باشند و مشکل اجتماعی به وجود نیاید

8. روشهای خود اتکا کردن روستاها نسبت به منابع غذایی شهری مثل غلات، گوشت، تخم مرغ، گوشت مرغ، سبزیجات و میوه های محلی

9.  چگونگی ارتقای کیفیت صنایع دستی محلی با تامین مواد اولیه بهتر و فراوری مواد اولیه بهتر و عرضه در محلهای گردشگری کشور

10.  چگونگی و روشهای بسترسازی برای تشکیل شورای گفتمان آب برای بهره برداران (به ویژه کشاورزان) بالادست و پایین دست حوضه های آبخیز (به ویژه رودخانه ها) برای تقویت تعامل و فهم مشترک

11.  شناسایی و بهبود فضاهای کسب و کار در مناطق روستایی و ارایه الگوهای برتر تشکلها و نهادهای اقتصادی و حقوقی مربوط

12.  روشهای تحقق مدیریت و ارزیابی مشارکتی و توانمند سازی و فرهنگ سازی در منابع پایه کشور (آب و فاضلاب، خاک، گیاه و هوا)

صنایع غذایی، تغذیه و سلامت مواد غذایی

1. چگونگی کنترل کیفیت و سلامت غذا با استفاده از بخشهای دولتی و خصوصی برای بهبود  و ارتقا سلامت جامعه

 

2. بررسی وضع موجود صنعت غذا و ارایه راهکارهای عملی برای توسعه آن

3.  تشخیص و مدیریت ایمنی غذایی به ویژه فرآورده های غذایی کشاورزی

4.  فرآوری محصولات کشاورزی با توجه به ظرفیتها و دانش بومی منطقه

5. تولید دمنوشهای مناسب و فرحبخش با استفاده از گیاهان دارویی، معطر و ادویه ای تولیدی در نقاط مختلف کشور و بررسی چگونگی جایگزین کردن آنها به جای چای معمولی

6. چگونگی رونق تولید داروهای گیاهی در مناطق روستایی و عرضه در محلهای گردشگری کشور

7-  تولید مواد اولیه و واسط با ارزش افزوده بالا از مواد اولیه کشاورزی و همچنین با استفاده از ضایعات محصولات کشاورزی

8- کاهش ضایعات تولید،  حمل و نقل و فرآوری محصولات کشاورزی و غذایی

9- تولید دانش فنی جایگزینی مواد اولیه، واسط و محصول نهایی وارد اتی غذایی با محصولات بومی و ملی(افزودنی ها، پایدار کننده ها، روغن، شیرین کننده ها و ...) در جهت اقتصاد مقاومتی

10- صنعتی کردن روش تولید و بسته بندی محصولات بومی با مزیت رقابتی بین المللی و توجه به زیست تخریب پذیری مواد بسته بندی

11- توسعه و ارتقا کمی و کیفی بهره برداری از آبهای معدنی به منظور ارز آوری برای کشور

12-  پژوهش در زمینه ایجاد فناوریها و دستگاه های فرآوری جدید محصولات کشاورزی

13- ارتقا کیفیت و سلامت نان های سنتی ایران

14- روش های تشخیص سریع نگهدارنده های شیمیایی در فراورده های غذایی

15-  الگو سازی و نمونه سازی واحد های فناوری محصولات با ارزش افزوده بالا با توجه به مواد اولیه، پتانسیل ها و ظرفیتهای بومی هر منطقه

16-  اصلاح الگوی تغذیه در جهت سلامت بیشتر و نیاز آبی کمتر و توسعه پایدار کشاورزی

17- استفاده از نانو تکنولوژی در فرآوری و بسته بندی مواد غذایی

18-راهکارهای ایجاد امنیت غذایی در ایران با توجه به پتانسیل های تولیدی کشور و توجه به محصولات استراتژیک

19- روشهای کاهش تلفات مواد غذایی در مراحل حمل و نقل، نگهداری و بسته بندی و ...

اقتصاد کشاورزی

1-    مقایسه ارزیابی اقتصادی و بازاریابی تولید چای سبز به جای چای سیاه در ایران

2-    قیمت گذاری صحیح آب،  برای افزایش بهره وری و کاهش مصرف با رعایت ملاحظات اجتماعی ،اقتصادی و حفظ مزیت نسبی و رقابتی برای صنایع و واحدهای تولیدی مختلف

3-    شناسایی و بهبود فضاهای کسب و کار در مناطق روستایی و ارایه الگوهای برتر تشکلها و نهادهای اقتصادی و حقوقی مربوط به آنها

4-    روشهای ارتقا سرمایه گذاری در بخش کشاورزی و شناسایی ظرفیتهای تولید و رقابت پذیری محصولات و بازارهای هدف

5-    روشهای بهبود مدیریت تولید و مصرف در بخش کشاورزی

6-    نحوه ایجاد امنیت اقتصادی و اثربخشی آن در روند توسعه کمی و کیفی در بخش کشاورزی و توسعه منابع کشور

 

منابع طبیعی و مرتع

1- آزمون مواد مختلف مطرح شده توسط شرکت های داخلی و خارجی جهت تثبیت تپه های ماسه ای در بیابان های داخلی و ساحلی جهت کاهش اثرات ریزگردها در کانون های بحرانی مختلف

2- بهترین روش اصلاح مراتع در اقالیم مختلف آب و هوایی

3- 

4- 

5- تعیین نیاز آبی گیاهان مرتعی و بیابانی

آب و آبخیزداری

1. روشهای عملی آبیاری با آب شور واقدامات قابل اجرا به نحوی که شوری خاک افزایش نیابد

2. مدیریت منابع آب و بهینه سازی مصارف آن

3. مدیریت و بهره برداری صحیح از آبهای غیر متعارف

4. چگونگی اعمال مدیریت مصرف بهینه آب با مشارکت ذینفعان در حوضه های آبریز و تحویل حجمی آب در زمان و مکان مورد نیاز به نحوی که مشکلات اجتماعی به وجود نیاید

5.  روشهای بهینه تغذیه مصنوعی، پخش سیلاب، آبخیزداری و آب خوان داری دشتهای مختلف

6. 

7.  

8. 

9. 

10.  روشهای بهینه استفاده از آب باران در شهرها برای استفاده در فضای سبز و پارکها

11. مطالعه و بررسی روشهای مناسب برای ذخیره نزولات در مراتع برای تامین آب دام و وحوش و نقاطی که نیاز به استقرار و تقویت درختچه ها و درختان تثبیت کننده خاک وشن هست

12.  بررسی چگونگی کاهش تبخیر از سطح واحدهای تولیدی کشاورزی و حفظ رطوبت در خاک

13. راهکارهای کاهش تبخیر در پهنه های آبی (مخازن سدها, دریاچه ها, تالابها, استخرهای بزرگ مزارع)

14. استفاده از ابر جاذبها در خاک به منظور افزایش بهره وری آب در کشاورزی و فضای سبز

15.   تعیین مقدار آب مجازی محصولات وارداتی و صادراتی کشور از نظر حجمی و اقتصادی به تفکیک هر محصول ضمن، ارایه سیاستهای واردات و صادرات این محصولها

16.  بهینه سازی تصفیه پساب در بخش کشاورزی و مصارف صحیح آنها

17. پایش و پیش آگاهی مخاطرات و بحرانهای کمی و کیفی آب و هوایی مبتنی بر توسعه علم و فناوری

18. روشهای کاهش آلاینده ها در پساب های مختلف و زه آب های کشاورزی

19. روشهای فناورانه افزایش کارایی آب در بخش های مختلف مصرف

20.   توسعه فناوری های آب شیرین کن  به ویژه با استفاده از انرژی خورشیدی، بازیافت و بازچرخانی آب و استفاده مجدد از زه آب ها، پساب ها و فاضلاب های شهری، صنعتی،کشاورزی و آب های شور

21.   ارایه و بهبود روش های کاهش تبخیر در پهنه های آبی (مخازن سدها،دریاچه ها و تالاب ها) و در سطح اراضی

22. بهبود روش های افزایش ظرفیت نگهداری آب در خاک با استفاده از مواد جاذب رطوبت معدنی، آلی ،نانو،کم خاک ورزی و بی خاک ورزی

23.  استفاده از گیاهان و باکتریها برای کاهش آلودگی آب و خاک

24.  بهبود کیفیت آبهای شور با استفاده از روشهای زیست فناوری

25. بررسی عوامل اجتماعی، اقتصادی و فنی موثر بر اضافه برداشت از منابع آب زیرزمینی، آسیب شناسی و ارایه راهکارهای مدیریتی

خاک

1-     حفظ و اصلاح منابع خاک کشور با نگرش توسعه پایدار

2-    روشهای بهینه استفاده از پسماندهای زراعی باقیمانده روی زمین به عنوان کود آلی در هر منطقه با توجه به شرایط اقلیمی و رطوبت خاک

3-    بررسی پیامدهای تغییر کاربری اراضی کشاورزی، تهدیدها،  چالش ها وراهکاره

4-    بررسی اثرات انواع مالچ در بین ردیف های درختان و محصولات ردیفی برای کاهش تبخیر و بهتر کردن کیفیت خاک و مقایسه آن با لایه های پلاستیکی از نظر کارایی و محیط زیستی

5-    انتخاب گونه های درختی و درختچه ای برای جنگل کاری سازگار با شرایط کم آبی و خشکسالی

6-    سنجش توان تولید و حاصلخیزی خاک برای توسعه جنگل ها و مراتع

7-    ارزیابی اقتصادی تجارت کربن و اقتصاد سبز

8-    روش های افزایش ترکیبات آلی خاک در مناطق مختلف کشور

9-    ساخت و تولید کود های آهسته رهش (SRFs) برای کاهش هدررفت کودها و افزایش محصول

  مکانیزاسیون و مکانیک ماشین های کشاورزی

1-    طراحی وساخت ماشینهای آماده سازی بستر و کشت نهال های خاص برای جلوگیری از حرکت خاک وشنهای روان در مناطق خشک ونیمه خشک کشور

2-    طراحی و ساخت ادوات و ابزارهای مناسب  برای  عملیات کاشت, داشت, برداشت و پس از برداشت واحدهای کوچک کشاورزی ایران

3-    توسعه فناوریهای نوین، بهبود مکانیزاسیون و روشهای کاهش مصرف انرژی در کشاورزی با تاکید بر انرژیهای تجدیدپذیر

4-    روشهای مناسب استفاده از پسماندهای محصولات کشاورزی برای تولید علوفه، تولید انرژی و یا افزودن به خاک به عنوان کود

5-    توسعه و بهینه سازی فناوریهای برداشت محصولات زراعی و باغی در واحد های کوچک و بزرگ کشاورزی

6-    طراحی و ساخت دستگاهها و وسایل ساده سازی فعالیتهای برداشت و پس از برداشت برای واحد های کوچک کشاورزی

علوم و صنایع چوب و خمیر وکاغذ

 1-       بررسی و کاربرد پسماندهای کشاورزی و صنایع چوب جهت تولید انرژی، کاغذ و چندسازه های لیگنوسلولزی

2-       بهینه سازی روشهای تولید، بهره برداری و استحصال چوب با هدف کاهش دورریز و بهینه سازی الگوی مصرف آن

3-    مطالعه روشهای بهینه استفاده از سرشاخه های باقیمانده از روشهای مختلف هرس درختان و درختچه ها

4-    باز طراحی واحدهای تولید مقوا از پسماندهای کاغذ ضمن رعایت مصرف بهینه آب، انرزی و محیط زیست

5-    ساماندهی واردات چوب در مقیاس کشوری

6-    تدوین اندازه های اسمی و کیفیت برای چوبهای کشوری و وارد اتی

7-    بررسی الگوی مصرف چوبهای مختلف در کشور و مقایسه آن با تولیدات داخلی

8-    بررسی عاری سازی چوبهای وارد اتی از عوامل آفات و بیماریها

9-    بهینه سازی تبدیل اولیه گرده بینه های استحصالی با هدف نهادینه کردن کلاسه بندی مصارف چوب در صنایع تولید عمده محصولات چوبی و تعمیم آن برای واردات اقلام چوب

10- اجرایی کردن فراوری و مصارف پسماندهای بهره برداری در طرح های جنگلداری و ایجاد ارزش افزوده برای پیشگیری از زیان عمده ملی در صنایع تولید عمده مصنوعات چوبی

11- استفاده از ضایعات کارخانه کاغذ سازی در صنایع جانبی جهت تهیه تولیدات با ارزش افزوده بالا          

گیاهپزشکی

1-  شناسایی، بررسی بیولوژیک، تعیین خسارت و مدیریت آفات و بیماریهای گیاهی و علفهای هرز

2-    مدیریت آفات، بیماریها و علفهای هرز با استفاده از روشهای مختلف زراعی، بیولوژیک، آفتکشهای معدنی و کم خطر

3-    تحقیق در زمینه  تولید و ارزیابی کارایی عوامل کنترل بیولوژیک، نهاده های غیر شیمیایی و آفت کشهای کم خطر

4-  بررسی استفاده از روشهای تلفیقی مبارزه با آفات و بیماریها در گلخانه های تولیدی

5-  بررسی استفاده از تغذیه متعادل گیاهان جهت افزایش مقاومت به آفات و بیماریها

6-  بومی سازی دانش پرورش و تولید انبوه دشمنان طبیعی و عوامل کنترل بیولوژیک آفات مهم محصولات کشاورزی

7-  روشهای تشخیص سریع و بازداری و کنترل تولید مایکوتوکسینها در محصولات زراعی ، باغی و انباری

8-    تعیین حداکثر میزان مجاز (MRL) مهمترین آفت کشهای مورد استفاده در محصولات استراتژیک کشاورزی و ارایه روش های تشخیص سریع

9-    شناسایی، حفظ، مدیریت و بهره برداری از ذخایر ژنتیکی کشور(گونه های گیاهی، قارچی، باکتریایی و حشره ای) کشور

10-بررسی تاثیر کشاورزی حفاظتی بر وقوع و شیوع بیمار گرها و آفات گیاهی

11-بررسی واکنش ارقام/ژنوتیپهای بومی و وارداتی در برابر بیمار گرهای مهم گیاهی

12-بررسی تغییرات اقلیم بر وقوع و شیوع بیماریها و آفات مهم گیاهان و روشهای مدیریت آنها

13-اجرای طرح های کاربردی عملی مبارزه بیولوژیک با استفاده از بند پایان مفید موجود در کشور و سایر عوامل کنترل بیولوژیکی دیگر نظیر باکتری ها در شرایط گلخانه و مزرعه

زراعت و باغبانی

1-    شناسایی، حفاظت و بهره برداری اقتصادی از ذخایر ژنتیکی کشور

2-    تولید لاین های سبزی های مهم کشور وبذور آنها

3-    شناسایی و معرفی گیاهان غله ای و علوفه ای مقاوم به کم آبی

4-    تحقیق در جهت تهیه و تولید گیاهان مقاوم به آفات و بیماری های گیاهی در محصولات استراتژیک

5-    

6-    

7-    شناسایی گیاهان زراعی،علوفه ای و دارویی شورزیست در مناطق مختلف کشور وتعیین شرایط لازم برای تولید این نوع گیاهان

8-    شناسایی گیاهان و درختان مقاوم به خشکی که دارای ارزش اقتصادی بالا بوده و یا ارزآوری دارند، برای تولید در نقاط مختلف کشور و شرایط تولید آنها

9-تعیین الگوی کشت منطقه ای با توجه به پتانسیل آب، خاک و شرایط اقتصادی-اجتماعی و اقلیمی
10- روشها ی گسترش تولید گیاهان دارویی، زینتی، صنعتی و معطر
11- راهکارهای افزایش صادرات محصولات کشاورزی با نگرش به آب مجازی
12-دستیابی به پروتکل تجاری تکثیر ارقام میوه برتر کشور(پسته، بادام، انار،گلابی،گردو،انجیر، سیب،انگور و ...)
13- شناسایی و انتخاب درختان میوه برتر کشور جهت استفاده به عنوان پایه
14- عاری سازی ارقام و پایه درختان میوه مهم کشور از ویروس و بیماری بمنظور افزایش عملکرد و تولید

15-تولید لاین های سبزی های مهم کشور(جالیزی ها:"هندوانه،خربزه،خیار،طالبی" سیب زمینی سانان: "گوجه فرنگی،فلفل،بادمجان" سایرین: هویج،تربچه،کرفس، کلم و کاهو)

16-تولید بذور F1 سبزی های مهم کشور

17-تولید لاین گل های مهم کشور (لاله،لاله واژگون، بنفشه، شب بو و ...)

18-بررسی مناطق مناسب کشت گیاهان دارویی, ادویه ای و معطر و چگونگی توسعه این محصولات در واحد های تولیدی کوچک, کوهپایه ها و ...

19-بررسی امکان کشت های جایگزین (Alternative Crop) برای دشتهایی که مشکل حاد از نظر آب کشاورزی دارند.

20-شناسایی و انتخاب گیاهان زینتی و درختان مقاوم به کم آبی و خشکی فضای سبز به عنوان جایگزینی برخی از گیاهان و درختان حساس به کم آبی مناطق خشک و کم آب کشور.

21-راهکارهای پیشگیری از سرمازدگی درختان میوه

22-راهکارهای تولید گلخانه ای جایگزین روشهای معمول و استفاده از محصولات جایگزین برای کاهش مصرف آب

23-روشهای بهینه سازی تولید گیاهان تثبیت کننده ریزگردها بر اساس تعمیم روش سازگاری آنها به شوری و کم آبی جهت کشت در حاشیه دریاچه ارومیه با تاکید بر تاثیرات اجتماعی و زیست محیطی

24- تحقیقات تبدیل کشت های نشایی به مستقیم (نظیر کشت مستقیم در برنج، توتون، جالیز...)  و کشت برنج در بستر خاک معمولی در جهت کاهش هزینه تولید و مصرف بهینه آب و کاهش نیروی کار.

 محیط زیست

1-    مدیریت ریزگردها و تثبیت شنهای روان

2-    استفاده بهینه از ضایعات و محصولات جانبی کشاورزی و منابع طبیعی برای ایجاد ارزش افزوده

3-    چگونگی استفاده از انرژیهای تجدید پذیر برای تولید آب شیرین در مناطقی که آب شور وجود دارد

4-    تولید بسته های تجزیه پذیر از مواد اولیه ارزان در مناطق روستایی و استفاده از آنها در فروشگاههای مختلف

5-    چگونگی پایدار سازی حقابه های زیست محیطی برای پایداری سرزمین و رعایت تولید پایدار در بخش کشاورزی

6-    بررسی عوامل آلوده کننده آبهای سطحی و زیر زمینی و راهکارهای رفع این مشکل

7-    استفاده از روشهای نوین و تلفیقی با روشهای سنتی در تصفیه آب و پساب

8- پدافند غیر عامل و مدیریت بحران در آب و محیط زیست
9-  تعیین ارزش اقتصادی منابع طبیعی، تالابها و ...
10- ارزیابی اقتصادی ذخایر گونه های مختلف (ارایه راهکار جهت پویایی جمعیت آنها و رهنمودهای لازم برای حفاظت آنها)
11-  تلفیق رویکرد اقتصادی محیط زیست در ارزیابی و پایش محیط زیستی
12-  تدوین الگوی سیاست محیط زیست در مقیاس های متعدد برنامه ریزی کشور (از لحاظ استراتژیک تا عملیاتی)
13-  حفظ اکوسیستم های آبی و خشکی (آسیب شناسی و بهره وری)

14-پژوهش و ارایه جایگاه اخلاق حرفه ای، فرهنگ و دانش بومی در حفظ محیط زیست و منابع طبیعی

گرایش آبزیان و شیلات:

1-     افزایش تولید در واحد سطح آبزیان با رویکرد کاهش مصرف آب و پایداری تولید در آبزی پروری

2-     اصلاح نژاد، بانک ژن و جلوگیری از انقراض آبزیان بومی و بیوتکنولوژی آبزیان

3-     توسعه روشهای نوین آبزی پروری (قفس، پن، تغذیه، مهندسی آبزیان) و حفظ و احیای ذخایر آبزیان.

گرایش علوم دامی:

1-     دستیابی به فناوری تولید فرآورده های بیولوژیکی (مولتی آنزیم تغذیه ای، آنتی بادی های موثر برعملکرد) دردام و طیور 

2-     دستیابی به فناوری های مناسب جهت بهبود راندمان تولید مثل و کاربرد ژن های کاندید موثر برعملکرد در گوسفند و بز و گاو میش بومی کشور

3-     دستیابی به فناوری های مناسب زیستی با هدف بهبود ارزش غذایی مواد لیگنوسلولزی ، بهبود بهره وری منابع پروتیینی و بهبود مدیریت در تغذیه دام و کاهش خسارات ناشی از تنش های محیطی در تولیدات دامی

مشترک:

1-     آلاینده ها و امنیت مواد غذایی با منشا دام و آبزیان