ارزیابی سودمندی سیستم کشت بدون خاک ورزی در مقایسه با سایر روشهای خاک ورزی

بمنظور بررسی اثر روشهای مختلف خاک ورزی و بقایای گیاهی بر عملکرد و اجزاء عملکرد ذرت، آزمایشی در سالهای زراعی87-1386 و 88-1387 در مزرعه مرکز آموزش کشاورزی کرمان انجام شد. دو تیمار حفظ و سوزاندن بقایای جو، باسه روش خاک ورزی شامل: خاک ورزی مرسوم، دیسک و بدون خاک ورزی در 4 تکرار بصورت اسپیلت بلوک در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی مورد ارزیابی قرار گرفت. به خاطر سوزاندن بقایای محصول قبل و کشت های ممتد، کاهش حاصلخیزی و کمبود مواد آلی خاک مشهود بوده و از طرفی کاهش عملیات خاک ورزی بمنظور محدودیت تهیه بستر، صرفه جویی در هزینه های تولید و کاهش فرسایش خاک بسیار با اهمیت می باشد. بر اساس نتایج دو ساله تیمارهای خاک ورزی بر عملکرد دانه و ارتفاع بوته اثر معنی داری نشان داد. تیمارهای بدون خاک ورزی و دیسک بترتیب عملکرد دانه و ارتفاع بوته بیشتری در مقایسه با تیمار خاک ورزی مرسوم تولید نمودند. تیمارهای خاک ورزی در زمان برداشت بر درصد کربن آلی، فسفر و پتاسیم خاک در عمق 15-0 سانتیمتری اثر معنی داری نشان دادند. تیمار بدون خاک ورزی از لحاظ درصد کربن آلی، میزان پتاسیم و فسفر قابل جذب خاک بر سایر روشهای خاک ورزی برتری داشت. اثر تیمارهای بقایای جو(سوزاندن و حفظ بقایا) بر عملکرد و اجزاء عملکرد دانه، ارتفاع بوته، درصد کربن آلی، فسفر و پتاسیم قابل جذب، پروتئن دانه، و وزن مخصوص ظاهری خاک معنی دار نبود، هرچند در تیمار حفظ بقایای جو عملکرد دانه، وزن هزار دانه، پروتئین دانه و درصد کربن آلی بیشتری بدست آمد. اثر متقابل تیمار بقایای جو با خاک ورزی بر عملکرد دانه معنی دار نشد. مقایسه میانگین عملکرد دانه برای اثر متقابل بقایای جو و خاک ورزی نشان داد که تیمار حفظ بقایای جو با روش های بدون خاک ورزی و دیسک بیشترین عملکرد دانه را دارا می باشد. بر اساس نتایج بدست آمده به نظر می رسد در صورت تامین ماشین های بذر کار بی خاکورز(planter) که می توانند عملیات کاشت را در بقایا بخوبی انجام داد، تیمار بدون خاکورزی در شرایط حفظ بقایا مطلوبتر از بقیه روشهای خاکورزی باشد. در غیر اینصورت تیمار دیسک در شرایط حفظ بقایا پیشنهاد می گردد.

کلیدواژه ها:

خاکورزی ، بقایای جو ، ذرت ، عملکرد ، planter