ارزیابی اثرات خشکسالی بر تغییرات سطح آب زیرزمینی در دشت جیرفت

خشکسالی غالبا به عنوان یک پدیده خزنده بیان شده و توصیف زمانی و مکانی آن بسیار دشوار است. پدیده خشکسالی در طول دوره ی وقوع خود، منابع آب های زیرزمینی را تحت تاثیر قرار می دهد. هدف از تحقیق حاضر بررسی تاثیر خشکسالی بر نوسانات آب زیرزمینی در ایستگاه های هواشناسی و پیزومترهایی که در مجاورت هم قرار دادند میباشد تا مشخص شود شاخص SPI با چه مقیاس زمانی روی آب زیرزمینی تاثیر میگذارد. در این تحقیق، از داده های بارندگی ماهانه 18 ایستگاه باران سنجی در طول دوره آماری 1370-1393 استفاده شد. پس از اطمینان از صحت داده های بارندگی ماهانه و انجام آزمون های آماری لازم، سری زمانی وضعیت خشکسالی در طول دوره آماری براساس مقادیر SPI در دوره های کوتاه مدت (1، 3، 6 ماهه) و بلندمدت (12، 18 ماهه) محاسبه شد. نتایج نشان داد که افزایش خشکسالی ها به خصوص در سال های 1389 تا 1393 باعث افزایش برداشت از سطح آب زیرزمینی و در نتیجه موجب شدت افت سطح آب زیرزمینی دشت شده است. بطوری که درسال 1389 با مقدار SPI؛ 1/78- علی رغم بارندگی ها در این سال و ترسالی بوجود آمده باز هم سطح آب زیرزمینی افت زیادی داشت که نشان میدهد برداشت بی رویه ازسطح آب زیرزمینی به قدری زیاد بوده که بارندگی های بوجود آمده نیز بر روی کاهش افت آن کم تاثیر بوده است. همچنین نتایج نشان داد بیشترین و کمترین افت در پیزومتر جنوب کوه خرپشت (31/82 متر) و پیزومتر سلمانیه (3/94 متر) می باشد. نتایج همبستگی بین شاخص SPI با نوسانات سطح آب زیزمینی در بخش های مختلف دشت جیرفت نشان داد که SPI با مقیاس های کوتاه مدت 1 و 3 ماهه بیشترین همبستگی را دارد که علت آن می‎تواند بافت سبک خاک و نفوذ سریع آب در این بخش ها باشد.

کلیدواژه ها:

سطح آب زیرزمینی ، شاخص SPI ، دشت جیرفت ، هلیل رود ، نوسانات