تاثیر رژیم های مختلف رطوبتی و مقادیر نیتروژن بر عملکرد دانه، انتقال مجدد مواد فتوسنتزی و کارایی زراعی نیتروژن ژنوتیپ های گندم

به منظور درک فرایندهای فیزیولوژیکی محدود کننده عملکرد دانه ژنوتیپ های امیدبخش گندم نان و ارزیابی انتقال مجدد مواد فتوسنقزی در شرایط تنش رطوبتی و مقادیر مختلف نیتروژن، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار در طی سال های زراعی 1389-91 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی جلگه رخ تربت حیدریه اجرا گردید. سه سطح آبیاری در کرت های اصلی شامل 80، 120، 160 میلی متر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A به ترتیب I3,I2,I1 و ژنوتیپ ها و ارقام در سه سطح شامل C-86-5 ،C-86-3 و پیشگام به ترتیب V و 3 V2 ،V1 و مقادیر نیتروژن خالص در 4 سطح به میزان صفر 75، 150، 225 کیلوگرم در هکتار به ترتیب N3,N2,N1,N0 به صورت فاکتوریل در کرت های فرعی قرار گرفت. با توجه به مع نی دار نشدن آزمون بارتلت، نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد اثر سال، رژیم های آبیاری، سطوح کودی نیتروژن، ارقام و اثر متقابل سال در نیتروژن و آبیاری در نیتروژن بر عملکر دانه معنی دار بود. کمترین و بیشترین دانه به ترتیب از تیمار I3 و 5901 کیلوگرم در هکتار و I1 و 7542 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. افزایش نیتروزن تا سطح 150 کیلوگرم در هکتار به طور معنی دار موجب افزایش مجدد، بازدهی انتقال مجدد به طور معنی داری افزایش و بالعکس کارایی زراعی نیتروژن به طور معنی داری کاهش یافت. بیشترین میزان ماده خشک انتقال یافته، درصد انتقال مجدد، بازدهی انتقال مجدد و شاخص برداشت سنبله در شرایط تیمار I3N372 بدست آمد. با توجه به این که ژنوتیپ C-86-5، بالاترین عملکرد دانه، میزان ماده خشک انتقال یافته و کارایی زراعی نیتروژن را به خود اختصاص داد، می توان ان را به عنوان ژنوتیپ مناسب جهت استفاده در برنامه های اصلاحی مناطق سرد پیشنهاد نمود.

کلیدواژه ها:

تنش رطوبقی ، اوره ، شاخص برداشت سنبله ، ماده خشک انتقام یافته ، گندم نان.