بررسی تنوع ژنتیکی در جمعیت درحال تفکیک ژنوتیپ های طارم جلودار

بررسی تنوع ژنتیکی جوامع گیاهی همواره برای اصلاح کنندگان گیاهی از اهمیت خاصی برخوردار بوده است. یکی از نقشهای مهم اصلاح موتاسیونی ایجاد تنوع ژنتیکی در صفات کمی و کیفی گیاهان مختلف زراعی میباشد. به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی در 115 ژنوتیپ موتانت برنج طارم جلودار، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در سال 1396 انجام شد. در بررسی مورفولوژیکی تعداد 11 صفت کمی از جمله عملکرد اندازه گیری شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که بین ژنوتیپ ها از نظر صفات مورد بررسی اختلاف معنیداری وجود دارد. بر اساس تجزیه ی خوشه ای، ژنوتیپ های برنج مورد مطالعه به سه گروه تقسیم شدند، که ژنوتیپ های گروه اول نسبت به شاهد آزمایش از نظر صفات عملکرد و اجزای عملکرد میانگین بهتری داشتند. در کلاستر اول ارتفاع بوته بیشترین انحراف مثبت از میانگین را دارا میباشد. در گروه دوم که 33 درصد کل ژنوتیپ ها را شامل میشود صفت ارتفاع بوته بیشترین انحراف مثبت از میانگین را دارا میباشد. ژنوتیپهای 37، 33، 29 و 59 در گروه 3 قرار دارند که 42 درصد ژنوتیپ ها را شامل میشود. در این گروه صفت ارتفاع بوته کمترین مقدار را نسبت به دو گروه دیگر و نیز میانگین کل دارا مییاشد. نتایج حاصل از تجزیه به مولفههای اصلی نشان داد که 4 مولفهی اصلی، 70/15 درصد از تغییرات کل دادهها را توجیه مینمایند. به طور کلی نتایج نشان دادکه ژنوتیپهای 109، 64، 75 به دلیل داشتن تعداد پنجه بیشتر، طول خوشه بلندتر ، وزن صد دانه بیشتر و تعداد دانه پوک کمتر به عنوان ژنوتیپهای مطلوب انتخاب شده و می توانند در برنامه های اصلاحی آتی مورد استفاده قرار گیرند.

کلیدواژه ها:

برنج ، موتاسیون ، تنوع ژنتیکی ، روشهای آماری چند متغیره