تحلیل تجارت آب مجازی محصولات کشاورزی در سیستان

امنیت غذایی از یکسو و نیاز بالای آبی محصولات کشاورزی از سوی دیگر سبب تشدید معضل جهانی بحران آب شده است. لذا، اصلاح الگوی کشت محصولات زراعی بر اساس معیارهای مناسب به منظور کاهش مصرف آب ضروری میباشد.در این پژوهش، باتکیه بر دو معیار آب مجازی آبی و ارزش واحد آب، ضمن ارزیابی روند تغییرات زمانی کشت 17 محصول در پنج گروه غلات، حبوبات، سبزیجات، گیاهان صنعتی و سیب زمینی در حد فاصل سالهای 1386-1395 در شهرستانهای زابل و زهک، الگوی کشت مناسب برای نیل به حفظ منابع آب و امنیت اقتصادی پیشنهاد شده است. بدین منظور، محاسبات لازم با استفاده از داده های تقویم زراعی، سطح زیر کشت، عملکرد، آبیاری و هواشناسی در طی یک دوره ی 10 ساله صورت گرفت. بر اساس نتایج بدست آمده، غلات و سبزیجات به ترتیب با سهمی معادل 73 و 26 درصد، بیشترین سطوح زیر کشت را به خود اختصاص میدهند. حذف محصولات آب بر و کم بازده مانند گیاهان صنعتی در منطقه مورد مطالعه، میتواند تا 30 درصد از آب مصرفی در بخش کشاورزی را کاهش دهد. اختصاص این سطوح به کشت محصولاتی مانند سیب زمینی و سبزیجات، علاوه بر صرفه جویی در مصرف آب، درآمد حاصل به ازای هر واحد آب مصرفی را افزایش خواهد داد.

کلیدواژه ها:

آب سبز ، الگوی کشت ، امنیت غذایی ، بهره وری آب