بررسی روابط بین عملکرد و برخی خصوصیات مورفولوژیک در ارقام جو با استفاده از تجزیه به عامل ها تحت شرایط نرمال و تنش خشکی

خشکی از جمله تنش های محیطی غیر زنده است که رشد و نمو گیاه را تحت تاثیر قرار می دهد. به منظور بررسی روابط برخی از صفات زراعی با عملکرد و انتخاب ارقام مناسب برای استفاده در برنامه های اصلاحی، 10 رقم جو به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی تحت شرایط نرمال و تنش خشکی، در سال زراعی 1394 در مزرعه پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج مورد ارزیابی قرار گرفتند. صفات عملکرد دانه در کرت، شاخص برداشت، ارتفاع بوته، طول سنبله، وزن سنبله، طول ریشک، وزن هزار دانه، قطر ساقه، طول بذر، قطر بذر، طول پدانکل، روز تا سنبله دهی و روز تا رسیدن فیزیولوژیک یادداشت برداری شدند. تجزیه داد هها با استفاده از تجزیه به عامل ها از طریق روش تجریه به مولفه های اصلی و چرخش وریماکس بر روی 13 صفت اندازه گیری شده، انجام شد. نتایج حاصل از تجزیه به عامل ها در شرایط عدم تنش نشان داد که چهار عامل مستقل در مجموع 79/5 درصد از تغییرات داده ها را تبیین نمودند. عامل اول با توجیه 32/51 درصد از واریانس کل شامل عملکرد دانه، شاخص برداشت وزن هزار دانه و وزن سنبله، عامل دوم شامل صفات طول پدانکل، طول بذر، ارتفاع بوته و روز تا رسیدن فیزیولوژیک با تبیین 22/2 درصد از تغییرات بود و سهم عامل چهارم از تغییرات کل داده ها 8/12 درصد بود که شامل صفات طول ریشک، طول سنبله و روز تا سنبله دهی گردید. در شرایط تنش پنج عامل شناسایی شدند که مجموعا 82/26 درصد از تغییرات را توجیه کرد. هر یک از عام لها به ترتیب 32/85، 22/51، 14/63، 11/37 و 7/38 درصد از تغییرات واریانس داده ها را تبیین نمودند.

کلیدواژه ها:

جو ، تجزیه به مولفه های اصلی ، چرخش وریماکس