بررسی ارتباط خشکسالی اقلیمی بر خشکسالی هیدروژئولوژیکی با مقایسه دو شاخص SPI و GRI (مطالعه موردی: دشت توابع ارسنجان،آبخوان منتهی به تالاب های طشک و بختگان)

خشک سالی یک رویداد اقلیمی است که ویژگی های آن را مدت، استمرار، شدت و وسعت منطقه تحت تاثیر تشکیل می دهد. در دشت توابع ارسنجان تعداد 11 حلقه چاه مشاهده ای با دوره آماری آذر 1371 تا لغایت شهریور 96 مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد که روند کلی در هیدروگراف واحد آبخوان دشت توابع ارسنجان حاکی از افت سطح آب زیرزمینی در دوره مورد مطالعه به مقدار 14 متر بوده که بدین ترتیب میانگین افت سالانه 0/56 متر بود. بررسی نوسانات سطح آب زیرزمینی نشان دهنده کاهش سطح آب زیرزمینی با کاهش نزولات جوی و برداشت از آب های زیرزمینی است. به منظور بررسی خشکسالی اقلیمی، از بارش استاندارد SPI استفاده شد. این شاخص در مقیاس زمانی 1 و 3 و 6 و 9 و 12 و 18 و 24 و 48 ماهه برای ایستگاه باران سنجی ارسنجان در منطقه مطالعاتی محاسبه شد. میزان این شاخص از 2/61 تا 2/67- تغییر می کند. در دوره های زمانی مختلف نزدیک به 67 درصد در شرایط نرمال قرار دارد و 20 درصد موارد دوره های ترسالی و 13 درصد در شرایط خشک سالی قرار دارد. نگاه کلی به شدیدترین خشکسالیها در پایه زمانی 1 تا 48 ماهه بیانگر این واقعیت است که فراوانی خشکسالی ها در دوره های زمانی مختلف مشابه می باشد. تغییرات تراز سطح آب توسط شاخص GRI محاسبه گردید. میزان این شاخص از 1/39 تا 1/95- تغییر می کند. منفی شدن این شاخص بعد از سال 85 با توجه به نرمال بودن بارش ها نشان دهنده برداشت بیش از حد از آبهای زیر زمینی می باشد. بطور کلی در دوره های زمانی مختلف، نزدیک به 31 درصد در شرایط نرمال قرار دارد و 25 درصد موارد دوره های ترسالی و 43 درصد در شرایط خشکسالی قرار دارد. نگاه کلی به شدیدترین خشکسالیها در پایه زمانی 1 تا 48 ماهه بیانگر این واقعیت است که فراوانی خشکسالیها در دوره های زمانی مختلف مشابه می باشد و منطقه مورد مطالعه فاقد خشکسالی و تر سالی بسیار شدید می باشد.

کلیدواژه ها:

کمیت آب ، تراز و سطح آب زیرزمینی ، دشت توابع ارسنجان ، شاخص خشکسالی